Anemia w III trymestrze ciąży – jak jej zaradzić? Podpowiadamy
III trymestr to kolejny etap ciąży, w którym kobieta może się zmagać z wieloma uciążliwymi dolegliwościami. Poza bólami kręgosłupa, obrzękami i zaparciami często pojawia się anemia. Takiego stanu nie można bagatelizować – należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem i podjąć odpowiednie działania. Sprawdź, co możesz zrobić.
III trymestr to kolejny etap ciąży, w którym kobieta może się zmagać z wieloma uciążliwymi dolegliwościami. Poza bólami kręgosłupa, obrzękami i zaparciami często pojawia się anemia. Takiego stanu nie można bagatelizować – należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem i podjąć odpowiednie działania. Sprawdź, co możesz zrobić.
Zapotrzebowanie przyszłych mam na żelazo jest większe niż kobiet niebędących w ciąży – wiąże się to m.in. ze znacznym wzrostem liczby erytrocytów oraz transportem żelaza do płodu i łożyska. Niedostateczna rezerwa pierwiastka sprzed zapłodnienia przy jednoczesnym braku suplementacji w okresie ciąży prowadzi najczęściej do niedokrwistości spowodowanej niedoborem tej ważnej substancji.
Zapotrzebowanie na żelazo – normy
Zgodnie ze stanowiskiem Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) całkowita ilość potrzebnego żelaza wynosi dla pojedynczej ciąży 835 mg[1]. Jeżeli stężenie ferrytyny w surowicy krwi sięga 30 μg/l przy poczęciu, rezerwa żelaza pozwalająca na wspieranie ciąży to ok. 120 mg. Oznacza to, że całkowite zapotrzebowanie wynosi ok. 715 mg.
Szacuje się, że dzienne zapotrzebowanie na żelazo u kobiet ciężarnych o masie ciała 55 kg przekracza w II trymestrze 6 mg – taką ilość pierwiastka organizm powinien otrzymywać mniej więcej od 27.-28. tygodnia ciąży. W ostatnich 6-8 tygodniach zapotrzebowanie zwiększa się do 10 mg[2]. O anemii można mówić, gdy stężenie hemoglobiny wynosi po 28. tygodniu mniej niż 11 g/dl.
Anemia – jak ją rozpoznać?
Anemia to wśród przyszłych mam bardzo powszechna dolegliwość. Jej rozpoznanie odbywa się przede wszystkim w oparciu o wyniki badań, na które kobieta powinna regularnie się zgłaszać. Można także wskazać kilka charakterystycznych objawów, które świadczą o niedostatecznej ilości żelaza i spadku poziomu hemoglobiny.
Na niedokrwistość mogą wskazywać takie symptomy jak:
osłabienie,
bóle głowy,
uczucie ciągłego zmęczenia,
szybsze męczenie się,
problemy z zapamiętywaniem,
zawroty głowy,
kłopoty z koncentracją.
Jeżeli anemia ma ciężki przebieg, pojawia się m.in. tachykardia (przyspieszona akcja serca), zaburzenia czucia i widzenia, bóle brzucha oraz niedociśnienie.
Skuteczne sposoby na walkę z anemią
Walka z niedokrwistością powinna koncentrować się na wyeliminowaniu przyczyny problemu. Łykanie bezpiecznych środków przeciwbólowych, odpoczynek i unikanie intensywnego wysiłku fizycznego mogą przynieść tylko chwilową poprawę.
Niezależnie od tego, czy anemia dotknęła Cię w 28. tygodniu ciąży czy na kolejnych etapach III trymestru, możesz zastosować się do poniższych wskazówek.
- Prawidłowo zbilansowana dieta
W utrzymaniu właściwego poziomu żelaza we krwi pomoże odpowiednio skomponowany jadłospis. W okresie zwiększonego zapotrzebowania na ten pierwiastek należy przede wszystkim zwrócić uwagę na produkty spożywcze dostarczające największą jego ilość. Jak wskazuje EFSA, stosunkowo wysokie stężenie żelaza zawierają ryby, mięso, fasola, zboża, orzechy, ciemnozielone warzywa, ziemniaki i żółtka jaj.
Warto także pamiętać, że wchłanianie niehemowego żelaza poprawia witamina C, dlatego w codziennym menu nie powinno zabraknąć m.in. natki pietruszki, czerwonej papryki, brokułów, brukselki, pomarańczy, kiwi i czarnych porzeczek.
- Niezbędna suplementacja
W związku z tym, że wchłonięciu ulega zaledwie ok. 10-15% żelaza z pożywienia, kobiety ciężarne dziennie dostarczają sobie średnio 12-16 mg tego pierwiastka. Najczęściej taka ilość jest zbyt mała, by ustrzec się przed niedokrwistością – szczególnie jeśli organizm nie zgromadził dostatecznej rezerwy żelaza przed ciążą.
Aby uniknąć anemii oraz jej negatywnych skutków, warto sięgnąć po suplementację – zaleca ją Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oraz inne instytucje naukowe i zdrowotne. Rekomendowana dzienna dawka wynosi 30 mg[3] i nie należy jej zwiększać bez konsultacji z lekarzem.
Suplementacja obowiązuje wszystkie przyszłe mamy – także te, u których badania nie stwierdzają niedoboru tego składnika mineralnego.
- Unikanie pokarmów zmniejszających wchłanianie żelaza
By nie dopuścić do rozwoju anemii w 28. tygodniu ciąży i na jej kolejnych etapach, nie wystarczy spożywać posiłków bogatych w żelazo – należy też unikać produktów mogących zmniejszać jego ilość. Z codziennego jadłospisu warto zatem wykluczyć m.in. otręby, kakao i przetwory mleczne.
Pamiętaj o rutynowych badaniach
W ramach działań profilaktycznych ciężarna kobieta powinna regularnie zgłaszać się na badania laboratoryjne. Istotną rolę odgrywa jednak nie tylko morfologia, ale również oznaczenie poziomu ferrytyny.
[1] https://www.efsa.europa.eu/sites/default/files/2017_09_DRVs_summary_report.pdf
[2] https://ciaza.mp.pl/przebiegciazy/61951,zapotrzebowanie-na-zelazo-u-ciezarnych
[3] https://ciaza.mp.pl/przebiegciazy/61951,zapotrzebowanie-na-zelazo-u-ciezarnych