Sięgając po książkę dla dziecka, bardzo często w wyborze pomagają nam oczy i choć stare przysłowie mówi: „nie oceniaj książki, po okładce”, w tym szczególnym przypadku traci nieco na aktualności. Ponieważ czytanie dziecku, niejeden ma wymiar.

Wszystkie przedmioty otaczające małe dziecko, wpływają na kształtowanie jego poczucia estetyki – zabawki, którymi się bawi, dekoracje i książki, którym się przygląda, są jego pierwszym „spotkaniem” z plastyką. To one budują w dziecku swego rodzaju wrażliwość na odbiór szeroko pojętej sztuki. Im w większy „dialog” nawiąże nasz maluch z takim obiektem zainteresowania, tym większe korzyści przyniesie to jego rozwojowi. Dotyk, zapach, wrażenia wzrokowe i słuchowe prowokują nawet niemowlę do zagłębiania się  w „istotę” takiego nieznanego mu zjawiska.

Właśnie z tej perspektywy należy spojrzeć również na książkę dla naszego dziecka. Przedmiot, w mniemaniu dorosłych, służący do czytania, staje się bodźcem niekończących się możliwości eksploracji. Książkę przecież można czytać, oglądać i dotykać. Oglądać zaś można z wielu perspektyw i w wielu wymiarach. I choć bodźcem wzrokowym są nie tylko ilustracje, ale również tekst, to one często decydują o naszych wyborach oraz o jakości dostarczanych przeżyć – szczególnie w przypadku małych dzieci.

Samo nasuwa się więc pytanie: jaka forma grafiki jest najlepsza?
Awangarda, tradycja czy popkultura?

Obecnie wiele Wydawnictw proponuje książki dla dzieci godne miana „małych dzieł sztuki”, kładą nacisk na jakość ilustracji. Ogólne trendy i „moda” książkowa preferują w obecnej chwili ilustracje dla wzrokowych smakoszy – często dzieła doskonale znanych nam artystów, trudnej sztuki graficznej. Czy jednak oznacza to, że popularna „disney`owska kreska” czy czysto komiksowe i rysunkowe postaci należy omijać z daleka? Zawsze należy pamiętać o tym, że my dorośli dokonujemy wyboru i oceny z perspektywy ludzi ukształtowanych, o własnych preferencjach i gustach – wysublimowane kompozycje i zabawa kolorem z tak zwanej „najwyższej półki” jest dla nas inną wartością niż dla dziecka.

Osobiście chciałabym zachęcić Was do zdroworozsądkowego podejścia – jeśli zabieramy nasze dziecko na właśnie takie „literackie spotkanie z plastyką”, formą i kolorem, zadbajmy o to, aby pokazać dziecku jak najwięcej, a ono samo, w pewnym momencie, dokona swoich indywidualnych wyborów. Popkultura nie jest zła, jest nieunikniona. Pokażmy dziecku ilustracje w naszym mniemaniu oczywiste, proste i banalne – dajmy mu szansę poznać również taką formę wyrazu – choć w naszych oczach zawsze będziemy ją wartościować wedle naszych przekonań. Zadbajmy również o kontakt z grafiką awangardową, zaskakującą, bawiąca się kontrastem lub łamiącą wszelkie zasady popkulturowej estetyki. Pozwólmy poznać klasyczne ilustracje, miękką zabawę z pędzlem i farbą oraz „twarde” oblicze tuszu czy węgla. Zaprośmy dzieci w świat realistycznych odwzorowań rzeczywistości oraz w przestrzeń abstrakcji i otwórzmy świat sztuki przed zachłannymi oczkami!

A czy Wy „oceniacie książkę po okładce”? Co dla Was jest ważne w wizualnym przekazie płynącym ze stron wierszy, baśni i powieści?

Kochasz książki? Uważasz, że czytanie dziecku jest ważne i potrzebne?

Photo by Lina Kivaka

Upalne lato, pogoda dopisuje, aż za nadto – żar leje się z nieba. To nic, że skwar i duchota dają się we znaki i tak lepiej jest na dworze niż w domu. Synek wiercipięta, żywe srebro musi gdzieś się wybiegać. Ileż od rana można ganiać po domu psa. Zwierzę już ledwo zipie a mój syn wręcz przeciwnie.

Wychodzimy na spacer do pobliskiego kompleksu rekreacyjno-sportowego. Na pierwszy rzut bierzemy przyrządy do ćwiczeń. Choć dziecko jest za małe by samodzielnie ćwiczyć musi wszystkich dotknąć, wejść… Oczywiście ja na posterunku by przy okazji zabawy i poznawania przyrządów gimnastycznych nie zrobił sobie krzywdy. Zabawa szybko się nudzi i już w zanadrzu jest kolejna – bieganie przez krzaki i przy siatce otaczającej korty tenisowe.  By za chwilę wpaść na boisko do piłki nożnej i uganiać się za chłopakami grającymi w nogę. Wózek stoi gdzieś na trawniku, synek biega jak szalony, a ja zerkam raz na niego raz na wózek.

Idziemy na pobliski plac zabaw.  Bawią się tam dzieci w różnym wieku. Synek posiedział chwilę w piaskownicy a następnie upodobał sobie wspinaczkę po drabinkach, im wyżej tym lepiej.  Gdy je już przeszedł zobaczył rówieśniczkę (tak na moje oko) podchodzi do niej i zaczepia. Końskie zaloty nie podobają się dziadkowi i odgania Kubę. Synek stoi zdezorientowany…  Pytam, o co chodzi czy coś się stało dziewczynce? Dziadek wzburzony, bo mój synek złapał ją za rękę i lekko popchnął. Oczywiście moje dziecko jest niegrzeczne i brutalne.  Mój 17 mies. synek w ten sposób zachęca do zabawy. Łapie za rękę i chce prowadzić by coś pokazać lub lekko trąca, gdy chce pobawić się w ganianego. Dla mnie to normalne, że dziecko chce się bawić z rówieśnikami i na swój sposób je zachęca. Oczywiście staram się tłumaczyć mu by nie popychał małych dzieci.

A jak widzą to inni? Czy takie zachowanie oznacza, że moje dziecko jest łobuzem?  Nie wydaje mi się, choć niektórzy tak zapewne pomyślą. Niegrzeczne, niesforne dziecko. Niesłuchające się mamy.

Dla mnie to mały ciekawy świata chłopiec. Który całym sobą chłonie to, co mu on oferuje. Zafascynowany biega od drzewa do krzaczka i chce by mu tłumaczyć, co to jest. Zaaferowany szalejący po boisku do piłki nożnej za chłopcami tam grającymi. Roześmiany od ucha do ucha, gdy zobaczy inne dziecko, zawsze chętny do zabawy. Wiecznie „kombinujący” z chochlikami w oczach. Nie raz z guzem lub siniakiem. Niekiedy odrapany, ale zawsze kochany.

Jednym z naturalnych etapów w rozwoju każdego dziecka (a przynajmniej większości) jest robienie rzeczy, których mu nie wolno. Maluch wraz z rozwojem zmysłów chce poznać jak najwięcej świata. Chęć poznania jest jednym z podstawowych napędów człowieka. Bez niej nadal żylibyśmy w epoce kamienia łupanego. Dziecko, otwierając swe zmysły na świat, naturalnie chce podążyć w stronę tego, co widzi, czy słyszy.  Latorośl z taką osobowością to wspaniały odkrywca, który niestety w wielu oczach nacechowany jest negatywnie.

Pamiętajmy – brzdąc nie chce nam swoim zachowaniem zrobić na złość. On chce tylko zobaczyć, co się stanie. Poznać związek przyczynowo-skutkowy. Dzięki temu nie tylko bada interesujący go świat, ale też dowiaduje się, na ile może sobie pozwolić i się uczy. Rodzice są od tego, żeby mądrze postawić granice i w porę zainterweniować w razie potrzeby. Jednym słowem Rodzic zawsze na posterunku 🙂

 Źródło zdjęcia: SXC

Gdybym miała określić siebie w jednym zdaniu, brzmiałoby ono “osoba twardo stąpająca po ziemi”. Dokładnie tak, daleko mi do romantyczki, wielu sentymentów też nie posiadam, jednak mam jedno dość dziwne przyzwyczajenie, które przynosi mi natychmiastowy spokój, ukojenie…

Patrzę w okno – ale nie obojętnie jakie i o byle której porze dnia czy nocy. Okno w sypialni, w noc gdy nie mogę spać, po prostu patrzę przez nie w dal. Opieram głowę o chłodną szybę, słucham dźwięków przez nie dochodzących. Zamykam oczy, na długą chwilę i widzę znacznie więcej niż las i rozgwieżdżone niebo po drugiej stronie ulicy. W jednej chwili wszystko się zmienia, przenoszę się myślami  do czasu dzieciństwa, do miejsca gdzie widzę dobre ręce mojej mamy i czuję cudowny zapach domowego jedzenia. Dalej widzę siebie i moje siostry, psa i powietrze aż drgające od sierpniowego słońca. Pachnie łąką, krzyk dzieci wibruje w uszach, radość w czystej postaci. Aż nie chcę się z niej wynurzać…. Dalej wysokie drzewa, na które uwielbiałam włazić, a które odwdzięczały mi się siniakami za karkołomne wyczyny.

Obrazy lawinowo przesuwają się pod powiekami, aż dech zapiera w piersi,  a  uśmiech sam wędruje po twarzy. Widzę to wszystko, czuję, tym znów oddycham. Miejsca do których powrócę jedynie w snach, twarze których imion już nigdy sobie nie przypomnę, zapachy których żaden alchemik nie zaczaruje w magicznym flakoniku. Coś niepowtarzalnego, mojego.  Abstrakcja, której nie jestem w stanie wytłumaczyć, ale jestem w stanie poczuć całym sercem.

Jak to dobrze choć przez chwilę móc znów być dzieckiem, czuć beztroskę i dawać sobie do tego pełne prawo. Aż żal otwierać oczy, by to zbyt szybko umknęło. W mojej głowie tkwi swoista mapa szczęśliwych wspomnień, najczęściej z dzieciństwa, tak cudownych, że wciąż wracam do tamtego czasu, choć jestem tu i teraz. A może właśnie dlatego? Moje wspomnienia to cudowny relaks i odskocznia od problemów dorosłego życia, lecz mam świadomość, że zatracanie się w nich nie jest dobrym rozwiązaniem, przeszłość nie wróci, choć nie wiem jakbym jej pragnęła. Życie biegnie własnym torem, radość miesza ze smutkiem, strach z nadzieją  i mimo wszystkich trudności tworzę w głowie plan, jak obrócić to na dobrą kartę tak, aby za kilkadziesiąt lat móc zamknąć oczy, oprzeć głowę o szybę i oddać się cudownemu wpływowi tej chwili. Tego dziwnego wehikułu czasu, w którym znów zobaczę moje wspomnienia z czasu pełni sił i zdarzeń minionych lat…

Źródło zdjęcia: Flickr