Pamiętnik z getta w Krakowie – Halina Nelken
Tytuł: Pamiętnik z getta w Krakowie
Autor: Halina Nelken
Wydawnictwo: Wydawnictwo W.A.B.
Data premiery: 2025-01-29
Liczba stron: 448
Pamiętnik z getta w Krakowie autorstwa Haliny Nelken to poruszająca historia nie tylko dla osób interesujących się tematyką zagłady polskich Żydów. To coś więcej niż wspomnienia. To przejmujące świadectwo tragedii, którą trudno jest ogarnąć umysłem, a jednak wydarzyła się naprawdę.
Pamiętnik z getta w Krakowie — czego możecie się tu spodziewać?
Halina Nelken w momencie pisania pamiętnika była nastolatką, która nie mogła przewidzieć tego, jakie wydarzenia za kilka lat staną się jej udziałem. Ta młoda, pełna życia dziewczyna mieszkała w Krakowie. Sprawnie i chętnie dokumentowała codzienność na kartach pamiętnika. Wspomnieniami sięgała czasów dzieciństwa, słodkiej beztroski, która z czasem ustąpiła lękowi o każdy następny dzień.
Autorka swoje przeżycia opisywała także w formie wierszy, między innymi przebywając w obozie w Płaszowie, Oświęcimiu, a nawet w Ravensbrücku. Aż trudno uwierzyć, jak długą i trudną drogę przebyła ta krucha i delikatna dziewczyna.
Halina Nelken dała siebie poznać na początku pamiętnika jako dziewczę z dobrego domu. Jej codzienność opierała się na zwykłych sprawach, które zajmowały uwagę nastolatek. W swoich opisach rzuca światło na relacje między koleżankami, szkolne życie oraz domowe sprawy. Ten momentami idylliczny obraz zaczynają zaburzać pierwsze przejawy antysemityzmu, które pojawiały się także w Polsce niedługo przed wojną. Po ataku Niemiec było już tylko gorzej. Przejawy okrutnej nazistowskiej polityki względem Żydów, która opierała się na prześladowaniach, przemocy, tworzeniu gett, obozów pracy czy obozów śmierci, przybierają na sile z każdą kolejną stroną pamiętnika. Pojawia się nie tylko obraz szarego życia w getcie, ale także osobiste refleksje autorki na temat miłości do mężczyzny, bieżącej sytuacji oraz jej relacji z rodziną.
Myśli autorki płyną z głębi serca i dzięki nim pamiętnik staje się czymś więcej niż tylko świadectwem okrucieństw stosowanych wobec Żydów. Możemy poznać jej postać bliżej, nie tylko ujrzeć ówczesny świat jej oczami, ale także współodczuwać to, co przeżywała.
Pisanie pamiętnika okazało się nie tylko sposobem na zachowanie ważnych informacji, ale było przede wszystkim buforem bezpieczeństwa, dzięki któremu autorka uwalniała emocje. A możecie mi wierzyć, że tych nie brakowało. Strach, upokorzenie, rozczarowanie, brak poczucia bezpieczeństwa, gniew, obawa o kolejny dzień, przeszywająca duszę tęsknota nie tylko za dawnym czasem, ale bardziej bolesna, bo za zwykłym chlebem… To wszystko widziane oczami dziewczyny, która musiała szybko dorosnąć i zostawić za sobą naiwność oraz niewinność.
Przed wojną młodziutka Halina uczyła się w prywatnej szkole, grała na pianinie, a później musiała walczyć o przetrwanie nie tylko dla siebie, ale też dla jej bliskich. Bo poza autorką poznajemy też jej rodziców, brata, przyjaciółki… I być może, gdyby nie to, że bliscy jej ludzie trzymali się razem i wspierali, jak mogli, Halina nie dotrwałaby do końca wojny. I nie, to nie spojler — to, że autorka zagładę przetrwała, to żadna tajemnica. Kolejne rozdziały pamiętnika przerywane są uwagami autorki powstałymi już w latach osiemdziesiątych w Stanach Zjednoczonych.
Pamiętnik z getta w Krakowie — wrażenia po lekturze
Trudno mi powiedzieć, że tego typu lekturę czytało się łatwo lub że książka mnie wciągnęła. Realizm i tragizm każdego dnia zachowanego w pamiętniku bardziej skłania do refleksji niż zachwytów. Pamiętnik z getta w Krakowie to smutna, ale też w jakiś sposób budująca historia, którą warto znać. Bez wątpienia dzięki osobistemu świadectwu autorki prawda przetrwa i będzie stanowiła przestrogę dla tych, którzy wojnę i Holokaust poznają z kart książek, filmów i lekcji historii.
Recenzja powstała we współpracy z Wydawnictwem W.A.B