Bezdech afektywny – co robić, gdy dziecko przestaje oddychać?
Bezdech afektywny brzmi groźnie, ale sam w sobie nie zagraża życiu dziecka. Warto jednak wiedzieć, czym jest, jak się objawia i jak reagować w przypadku jego wystąpienia.
Co to jest bezdech afektywny?
Napady afektywnego bezdechu pojawiają się po szóstym miesiącu życia i ustępują samoistnie około szóstego roku. Ich nasilenie obserwuje się, gdy dziecko ma dwa lata. Tych ram czasowych nie powinno się jednak traktować jako sztywnych, zdarzają się bowiem takie napady u zaledwie kilkumiesięcznych niemowląt, a najmłodszy noworodek, u którego zdiagnozowano zespół afektywnego bezdechu miał zaledwie trzy dni.* Sporadycznie notuje się takie przypadki u dzieci w wieku szkolnym.
Samo zjawisko określa się jako niepadaczkowe zaburzenie napadowe wieku dziecięcego. Obrazowo mówiąc, polega ono na tym, że płaczące dziecko nagle przestaje oddychać. Brak powietrza często prowadzi do omdlenia lub drgawek. Czasem pojawia się też obniżone napięcie mięśniowe.
Jakie są przyczyny afektywnego bezdechu?
Wyróżnia się trzy rodzaje bezdechu afektywnego: blady, siniczy i mieszany.
Bezdech afektywny blady jest skutkiem zbyt dużego pobudzenia nerwu błędnego. Następstwem takiego epizodu jest krótkotrwałe spowolnienie lub całkowite zatrzymanie akcji serca, co skutkuje bezdechem.
Bezdech afektywny siniczy powstaje wskutek zamknięcia się krtani przy wydechu.
O bezdechu mieszanym mówimy, gdy objawy obu wyżej wspomnianych rodzajów pojawiają się łącznie.
Medycyna nie zna jednej konkretnej przyczyny bezdechu afektywnego. Za jego pojawianie się obwiniana jest dysfunkcja autonomicznego układu nerwowego odpowiedzialnego za unerwienie poszczególnych narządów. Mówi się też o zbyt wolnym dojrzewaniu układu nerwowego, szczególnie pnia mózgu. Jako inną przyczynę wskazuje się niedobory żelaza.
Przede wszystkim jednak lekarze radzą obserwować dziecko. Jeśli bezdech jest skutkiem nadmiernie stresującej sytuacji, radzą po prostu takowych unikać. Przy czym dla dziecka nawet niewielki stres może być zbyt duży i skutkować bezdechem.
Jak rozpoznać u dziecka napad bezdechu afektywnego?
Bezdech afektywny to określenie stricte medyczne. Potocznie mówi się o zanoszeniu się dziecka, czyli nieprzerwanym płaczu, który prowadzi do zatrzymania oddechu a w konsekwencji do utraty przytomności. I to akurat jest dobra wiadomość, dziecko nie traci oddechu nagle w trakcie zabawy, jedzenia lub snu. Zaczyna się od płaczu, który jest dość charakterystyczny i łatwo go rozpoznać.
Naturalnym odruchem rodziców, w przypadku gdy ich dziecko często traci przytomność, jest potrzeba skonsultowania się z lekarzem. Warto jednak pamiętać, że lekarzowi może być trudno jednoznacznie zdiagnozować bezdech afektywny, gdy dziecko akurat nie ma ataku. Dlatego, chociaż brzmi to nieco bezdusznie, dobrze jest nagrywać płacz dziecka poprzedzający bezdech (czyli ten „zanoszący”) na telefon, by lekarz mógł go posłuchać.
Czy można leczyć afektywny bezdech?
Nie ma lekarstwa na bezdech afektywny, tak samo, jak nie ma lekarstwa na płacz. Bardzo rzadko i tylko w bardzo powikłanych przypadkach stosuje się farmaceutyki, ale tę decyzję każdorazowo musi podjąć lekarz.
Rolą rodziców natomiast jest obserwowanie, co wpływa na pojawienie się powodów do nieprzerwanego płaczu i w konsekwencji bezdechu, a następnie unikanie tych bodźców, które mogą do niego prowadzić.
Czy bezdech afektywny jest groźny dla dziecka?
Chociaż samo określenie „bezdech afektywny” brzmi dość strasznie, to sam w sobie nie jest dla dziecka groźny. Oczywiście długotrwałe omdlenie może mieć negatywne skutki, dlatego tak ważne jest szybkie reagowanie, gdy dziecko zaczyna się zanosić.
Po pierwsze i najważniejsze: rodzice lub opiekunowie muszą zachować spokój. Nerwy nie pomogą ani im, ani dziecku. Po drugie trzeba postarać się uspokoić dziecko, mówiąc do niego łagodnie, przytulając, dając do ręki ulubionego pluszaka (jeśli to kilkulatek). Z czasem na pewno uda się wypracować rytuały przywracające spokój.
Jeśli widzimy, że dziecko przestaje oddychać, można mu dmuchnąć w twarz (najlepiej prosto do otwartej buzi) lub lekko spryskać jego twarz wodą. Dobrym rozwiązaniem jest też zmiana pozycji ciała dziecka: leżącego płaczącego malucha dobrze jest wziąć na ręce. Jeśli dziecko płacze w pozycji wertykalnej nie kładźmy go, ale spróbujmy nieco zmienić ustawienie tułowia.
* Źródło: https://podyplomie.pl/pediatria/12214,napady-afektywnego-bezdechu
Każdy rodzic obawia się bezdechu sennego dziecka. Oprócz przyczyn wspomnianych w artykule warto dodać, żeby zadbać o odpowiedni i zdrowy sen dziecka poprzez dobór odpowiedniej pościeli. Pamiętajmy, żeby pod główką dziecka było płasko. Puchate poduszki są niebezpieczne i zagrażają życiu dziecka.