Kobiety w ciąży często nie zdają sobie sprawy z tego, że na jej wczesnym etapie, zwykle bezobjawowo, może dojść do rozwoju niewydolności łożyska. To poważny problem występujący pięć razy częściej niż zespół Downa u płodu. Niesie konsekwencje zarówno dla matki, jak i dziecka. Na szczęście w dużym stopniu można mu zapobiegać. Kluczem jest wiedza na wczesnym etapie ciąży, że do nieprawidłowości doszło. Warto się badać.

Jeśli do porodu dochodzi przed 37. tygodniem ciąży, mówimy o nim, że jest przedwczesny. Częstość porodów przedwczesnych w Polsce wynosi około 6-7 proc., a głównymi ich przyczynami najczęściej jest samoistna czynność skurczowa macicy oraz przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego i odpływanie płynu owodniowego.

„W ostatnich dziesięcioleciach obserwujemy jednak ciągle wzrastający odsetek tzw. jatrogennych porodów przedwczesnych, czyli wynikających z decyzji medycznych o konieczności zakończenia ciąży. W jednej czwartej przypadków decyzja ta wynika ze zdiagnozowania niewydolności łożyska w ciąży” – mówi prof. Katarzyna Kosińska-Kaczyńska, z.o. ordynatora Oddziału Położniczo-Ginekologicznego Szpitala Bielańskiego w Warszawie.

Podstępne początki kłopotów z łożyskiem

Łożysko pełni ważną funkcję – zapewnia płodowi odżywienie oraz dostarcza mu odpowiednią ilość tlenu. Gdy dochodzi do jego niewydolności, te procesy zostają zaburzone, co wiąże się zazwyczaj z poważnymi konsekwencjami – zahamowaniem wzrastania (tak zwaną hipotrofią), a następnie niedotlenieniem. Zaburzenie rozwoju płodowego to konsekwencje na całe życie. Bywa, że wskutek niewydolności łożyska zagrożone jest życie płodu.

Najczęściej przyczyną niewydolności łożyska jest jego nieprawidłowe tworzenie się w początkowym etapie ciąży. Problem jest wyraźnie zauważalny później.

Niestety, tego rodzaju zaburzenia początkowo mogą nie dawać żadnych objawów, zatem kobieta w ciąży nie wie, że powstające łożysko jest dysfunkcyjne. Kłopoty pojawiają się dopiero w drugiej połowie ciąży. Pojawia się nadciśnienie tętnicze, któremu mogą towarzyszyć białkomocz, nieprawidłowe funkcjonowanie nerek, wątroby, a nawet napad czy napady drgawek. Niedożywiony i niedotleniony płód nie może się zaś prawidłowo rozwijać. Niewydolność łożyska stanowi poważne zagrożenie zarówno dla mamy, jak i jej dziecka.

„Najczęściej niewydolność łożyska rozwija się u zdrowych młodych kobiet, które nie miały dotąd żadnych kłopotów zdrowotnych. Nie spodziewają się więc także nieprawidłowości w przebiegu ciąży – mówi prof. Katarzyna Kosińska-Kaczyńska. – Możliwe jest natomiast określenie ryzyka niewydolności łożyska już w pierwszym trymestrze ciąży, a następnie skuteczne zapobieganie mu”.

Profilaktyka ma sens, jeśli zacznie się przed 16. tygodniem ciąży.

Diagnostyka prenatalna

Jej celem nie jest jedynie – jak przyjęło się uważać – wykrycie u płodu nieprawidłowości genetycznych, np. zespołu Downa. Nawet ważniejszym zadaniem diagnostyki prenatalnej jest określenie ryzyka wystąpienia niewydolności łożyska w ciąży.

„Ważniejszym, bo patologie te występują znacznie częściej. Przykładowo dla 33-letniej zdrowej kobiety ryzyko, że jej dziecko ma zespół Downa, wynosi około 1 proc., natomiast ryzyko wystąpienia niewydolności łożyska pod postacią stanu przedrzucawkowego w ciąży wynosi aż 5 proc. A ponieważ możliwe jest skuteczne zapobieganie wystąpieniu tego powikłania, najważniejsze jest to, żebyśmy wiedzieli, komu taką profilaktykę zalecić” – podkreśla specjalistka.

Szczególnie, że ryzyko tego powikłania można stwierdzić już na wczesnym etapie ciąży, pomiędzy 11. a 14. tygodniem, na podstawie badania USG oraz badań biochemicznych krwi ciężarnej pacjentki, przeprowadzenia wywiadu oraz oceny ciśnienia tętniczego. Wtedy jeszcze nieprawidłowo tworzące się łożysko nie daje żadnych objawów.

Każda kobieta w ciąży, niezależnie od swojego wieku, powinna mieć wykonane badanie prenatalne.

To najlepsza gwarancja tego, że zarówno ona, jak i jej dziecko zostaną ochronione przed konsekwencjami niewydolności łożyska, a więc również konsekwencjami urodzenia wcześniaka.

Skuteczne zapobieganie niewydolności łożyska

Na podstawie badania prenatalnego można określić, u których kobiet istnieje wysokie ryzyko pojawienia się niewydolności łożyska w drugiej połowie ciąży.

„Czekanie na pojawienie się objawów nie ma sensu, ponieważ wystąpienie nadciśnienia czy wykrycie zahamowania wzrastania dziecka świadczy o tym, że łożysko jest już niewydolne i nie da się zrobić nic, żeby je naprawić. Natomiast jeżeli wcześnie wprowadzimy profilaktykę u kobiet, które są zagrożone rozwojem niewydolności łożyska, możemy skutecznie jej zapobiec – tłumaczy prof. Kosińska-Kaczyńska. – Kluczowe jest stosowanie profilaktyki u kobiet zagrożonych, ale jest to skuteczne postępowanie jedynie, jeśli zostało rozpoczęte przed 16. tygodniem ciąży. Gdyby wszystkie kobiety w Polsce miały wykonane pełne badanie prenatalne, a następnie te, które były obarczone wysokim ryzykiem niewydolności łożyska stosowały profilaktykę, rocznie 8 tysięcy dzieci w kraju nie urodziłoby się jako wcześniaki”.

Źródło informacji: Serwis Zdrowie

Bóle nóg u dzieci nie muszą oznaczać symulowania. Chociaż mogą 😉 Jednak bardzo często dziecko skarży się na rzeczywiste bóle, które dorośli lekceważą, bo „za mały jesteś, żeby cię nogi bolały”. To jak to jest z tymi bólami wzrostowymi u nastolatków?

Jak często u nastolatków występują bóle wzrostowe?

Na początek wyjaśnijmy, że nie chodzi tu o bóle związane z zakwasami po intensywnym wysiłku fizycznym. Mówimy o bólach, które pojawiają się nagle i nie da się przypisać im żadnej racjonalnej przyczyny, choć mogą (ale nie muszą) pojawiać się po treningach sportowych. Najczęściej występują w porze popołudniowej i wieczornej, ale bywa, że pojawiają się w nocy. Jeśli są bardzo intensywne, mogą obudzić dziecko.

Szacuje się, że co trzeci nastolatek doświadcza bólów nóg, zwanych też bólami wzrostowymi. Dolegliwość ta najczęściej dopada dzieci między ósmym a dwunastym rokiem życia (chociaż niektóre źródła podają, że bóle wzrostowe mogą dotyczyć już trzylatków), jednak może pojawić się i później. Częściej dotyczy dziewczynek.

Bóle wzrostowe najłatwiej określić słowem: „nieprzewidywalne”. Mogą pojawiać się codziennie lub raz na kilka miesięcy.

Jakie są przyczyny bólów wzrostowych u nastolatków?

Niestety tutaj medycyna jest bezsilna, jednoznacznych powodów nie udało się ustalić. Bóle wzrostowe nazywane są też idiopatycznymi, czyli samoistnymi. Statystyki wskazują jednak grupę pacjentów bardziej narażonych na ich występowanie. Są to dzieci z płaskostopiem, obniżoną gęstością kości, większą ruchomością stawów, a także – co może wydać się zaskakujące – dzieci/nastolatkowie uprawiający sport.

Jak rozpoznać bóle wzrostowe u nastolatków

Bóle wzrostowe dotyczą dolnych partii ciała, dlatego często nazywane są bólami nóg lub kolan. W rzeczywistości dotyczą nie tylko samych kolan i obszaru pod nimi, ale także łydek, goleni, tylnych części ud. Ból może dotyczyć jednej lub obu nóg, pojawia się nagle i nie promieniuje do góry. Jeśli więc dziecko skarży się na bóle nóg, ale też rąk oraz np. żeber, nie powinniśmy wiązać tego z bólami wzrostowymi.

Bóle wzrostowe diagnozuje się trochę „naokoło”. Jeśli u dziecka nie występują zaburzenia poruszania się, w szczególności chodzenia, lekarz nie znajdzie żadnych powodów do niepokoju, a wyniki krwi są w normie, najczęściej przyczyną dyskomfortu są właśnie bóle wzrostowe. Jednak nie powinno się stawiać diagnozy samoistnie. Jeśli napady bólowe pojawiają się często, trzeba skonsultować je z lekarzem, ponieważ nie muszą, ale mogą być symptomem poważniejszej choroby.

Czy można leczyć bóle wzrostowe?

Nie tyle leczyć, ile łagodzić i nie tylko można, ale nawet się powinno, bo po co skazywać dziecko na niepotrzebne cierpienie? Bóle wzrostowe mogą trwać od kilkunastu minut do nawet kilku godzin. Ich intensywność potrafi wycisnąć łzy z oczu nawet u największego nastoletniego twardziela.

Aby ulżyć dziecku w bólu, można:

– zaproponować mu ciepłe okłady lub ciepłą kąpiel,

– zrobić delikatny masaż w okolicy bolących miejsc,

– zasugerować proste ćwiczenia rozciągające.

Jeśli domowe metody nie zadziałają, a dziecko ukończyło 12 lat, na bolące miejsce można przykleić plaster rozgrzewający. 

Czy bóle wzrostowe pojawiają się w okresie intensywnego wzrostu?

Tutaj zdania są bardzo podzielone. Większość naukowców przychyla się do tej teorii, wskazując między innymi związek bólów z porą nocną, kiedy wzrost kości jest najintensywniejszy. Są jednak zdania obalające tę tezę, wręcz uznające ją za archaiczną. Fakt, iż sama nazwa bóle wzrostowe pojawiła się blisko sto lat temu, jednak do dziś nie udało się jednoznacznie ustalić, czym też owe bóle są. Jedna z teorii głosi, że faktycznie oznaczają intensywny wzrost kości, druga, że jest dokładnie odwrotnie. Bóle miałyby się pojawiać nie w okresach największego i najszybszego przyrostu kości, ale pomiędzy nimi. Czym by jednak one nie były i kiedy by się nie pojawiły, na pewno nie można lekceważyć informacji od dziecka na temat bolących nóg.

Zdjęcie: archiwum własne – Mirella 

Co pamięta niemowlę? To pytanie ciekawi wielu rodziców. Choć wydaje się, że nowo narodzone jeszcze “nic nie ogarnia”, tak naprawdę naukę zaczyna wcześnie, bowiem zapamiętuje odgłosy już w życiu prenatalnym.  

Gdy kobieta przytula swoje dziecko do piersi, kołysze je, maluch szybko się uspokaja. Dzieje się tak, ponieważ noworodek ma zakodowane w pamięci to, co było dobre. Dźwięki i ruch, znane mu z życia prenatalnego, kojarzą się mu z bezpieczeństwem. Co jeszcze, i jak długo, pamięta taki maluch w ciągu następnych miesięcy swojego życia?

Wbrew pozorom pamięć takiego maluszka jest bardzo dobra, choć na początku wyjątkowo nietrwała. Dwie minuty mają trwać świeżo nabyte wspomnienia noworodka. Ale taki maluch, poza wspomnianym biciem serca i ruchem kołysania, kojarzy także brzmienie głosu mamy i taty oraz melodie, które słyszał, będąc jeszcze w brzuchu. 

Następnie jego uwagę zaprzątają bodźce, obrazy i zapachy, które mają dla niego znaczenie — np. kojarzenie bliskości mamy, jej piersi (lub butelki) i karmienie. Maleństwo uczy się rozpoznawania przedmiotów, ale trzymiesięczny maluch ma wyjątkowo krótką pamięć. Choć przez skojarzenia wie już, kiedy na przykład nastąpi karmienie. 

Pamięć dziecka dojrzewa z czasem, czego przejawem może być fakt, że niemowlę skojarzy nieprzyjemny przebieg ostatniej kąpieli, gdy na przykład nalała się mu woda do oczu, i może bać się kolejnej. Mniej więcej pięciomiesięczne dziecko wie również, że miało w buzi smoczek albo zabawkę w ręku, bo gdy te przedmioty upadną, rozpoczyna poszukiwania. Półroczny maluch rozpozna również swoją przytulankę, nawet jeśli zostanie schowana przed nim na całe dwa tygodnie.

Co pamięta niemowlę? Według naukowców siedmiomiesięczny maluch porządkuje zdobytą wiedzę do odpowiednich “szufladek” w mózgu, a roczne dziecko jest już w stanie nie tylko pamiętać przedmioty i osoby, które są w jego otoczeniu, ale także odtwarzać doświadczenia. Taki maluch nie bez przyczyny robi na pożegnanie “pa pa”. Zapamiętał i kojarzy, że tak się robi przy rozstaniu.

Zdolność do zapamiętywania nie pozostawia jednak trwałych wspomnień z okresu niemowlęctwa i wczesnego dzieciństwa. Dzieje się tak przez istnienie tzw. amnezji dziecięcej. Naukowcy uważają, że początkowe wspomnienia “przechowywane“ są w pamięci do trzynastu miesięcy wstecz. Później ulegają utraceniu. Pierwsze chaotyczne wspomnienia wypierają z czasem usystematyzowane, które zostają z nami już na dłużej. 

źródło: mamotoja.pl

Co pamięta niemowlę?