Wojna Ireny – James D. Shipman

Tytuł: Wojna Ireny
Autor: James D. Shipman
Wydawnictwo: Słowne
Kategoria: Literatura piękna
Liczba stron: 416

Wojna Ireny to powieść, która powstała na podstawie niezwykłych przeżyć Ireny Sendlerowej. Ta kobieta o silnym charakterze, wyjątkowo uparta, ambitna i odważna, nie bała się przeciwstawić nazistowskiemu okupantowi i ratowała ludzkie życia, bez względu na cenę, którą mogła zapłacić.

Irena Sendlerowa była Polką, córką ludzi, którzy uznawali pomoc drugiemu człowiekowi za życiowy priorytet. Jej ojciec był lekarzem, który leczył najbiedniejszych mieszkańców za darmo. Uznawał on równość i sprawiedliwość dla każdego, więc empatia i altruizm nie były Irenie obce. Jeszcze przed wojną pracowała w opiece społecznej i organizowała pomoc dla potrzebujących. Irena wiedziała, że musi utrzymać swoje działania podczas okupacji, nawet za cenę współpracy z wrogiem.

Gdy Warszawa znalazła się pod nazistowskim butem, było wiadomo, że codzienność nie będzie łatwa, ale nikt nie spodziewał się tego, że Niemcy najpierw wpadną na pomysł organizacji żydowskiego getta, a następnie jego likwidacji. Irena całą sobą czuła, że nie może bezczynnie czekać na to, co przyniesie los i musi coś wymyślić. 

Najpierw starała się pomóc jak największej ilości osób, organizując przydziały żywności, co już było obarczone ryzykiem wykrycia przez niemieckich przełożonych, szmuglowała też jedzenie do getta. Następnie fałszowała metryczki dla Żydów, których sukcesywnie, wraz z ruchem oporu, wyciągała z warszawskiego getta. Co więcej, sama wielokrotnie tam wchodziła, by realizować swój niebezpieczny plan. 

Irena nie bała się podjąć gry bardzo niebezpiecznej. Tu ceną było nie tylko jej życie, ale także tych, którzy jej pomagali, jak i przypadkowych osób, bo wiadomo, że okupanci za takie przejawy „niesubordynacji” mścili się okrutnie. Irena była wielokrotnie bliska zdekonspirowania przez nazistów, ponieważ ktoś donosił Niemcom o planach zuchwałego ratunku dla Żydów z getta. To musiało mieć straszne konsekwencje.

Irena Sendlerowa była kobietą o nieprawdopodobnej odwadze, ale także woli przetrwania. Jej hart ducha pozwolił jej przetrwać kilkumiesięczne przesłuchania prowadzone przez Gestapo na Pawiaku. Każdy sobie może wyobrazić, co mogło się dziać podczas takich „rozmów”, gdy próbowano z niej wyciągnąć informacje o Żegocie (Rada Pomocy Żydom). A jednak nie pisnęła słówka.

Wojna Ireny to nie tylko bohaterskie działania Ireny, ale także naznaczone cierpieniem losy bliskich jej osób, Żydów, zamkniętych w getcie. Doktor Janusz Korczak i jego dzieci z sierocińca, przyjaciółki — Ewa i Ala, a później jej ukochany, Adam, byli wciąż zdani na ślepy los… I nie wszyscy mogli liczyć na łut szczęścia. 

Gdy Irena dowiedziała się, że Niemcy planują likwidację getta, skoncentrowała się na próbie wyciągnięcia stamtąd kilkuset żydowskich dzieci. Nie raz los z niej zadrwił, ale wielokrotnie, przy pomocy różnych osób, dokonywała rzeczy wręcz niemożliwych.

Czytając tę książkę pomyślałam, że należy się pochwała autorowi za to, że nie jest to kolejna biografia, która prezentuje suche fakty, ale porywająca powieść, w której jest mnóstwo emocji. Dzięki temu poniekąd ikoniczna postać staje się bardziej przystępna dla czytelnika. Choć pewne osoby i zdarzenia w książce zostały wymyślone na jej potrzebę, to Wojna Ireny jest wdzięcznym sposobem przedstawienia informacji o  działalności Sendlerowej.

Wojna Ireny to, w moim odczuciu, ważna książka, którą powinno wciągnąć się do kanonu lektur dla licealistów. Nie znalazłam tu opisów okrucieństw okupanta, za to odkryłam historię, która, mimo że nie mam żadnych osobistych powiązań z Ireną Sendlerową, po prostu napełniła mnie dumą i podziwem dla tej niezwykłej kobiety. Ona zasłużyła na taką książkę jak mało kto*.

Dziękuję Wydawnictwu Słowne za przekazanie egzemplarza recenzenckiego książki 

*Irena Stanisława Sendlerowa z domu Krzyżanowska, ps. „Jolanta” (ur. 15 lutego 1910 w Warszawie, zm. 12 maja 2008 tamże) – polska działaczka społeczna i charytatywna, w czasie II wojny światowej kierowniczka referatu dziecięcego Rady Pomocy Żydom przy Delegaturze Rządu na Kraj („Żegoty”). Sprawiedliwa wśród Narodów Świata, dama Orderu Orła Białego i Orderu Uśmiechu.

Od początku okupacji niemieckiej zaangażowała się w niesienie pomocy Żydom. W październiku 1943 została aresztowana przez Gestapo, jednak „Żegocie” udało się ją uwolnić. W czasie powstania warszawskiego była sanitariuszką w jednym z powstańczych punktów sanitarnych na Mokotowie. Po wojnie pracowała w opiece społecznej, administracji państwowej i średnim szkolnictwie medycznym. Przez długie lata jej działalność podczas okupacji niemieckiej była nieznana; została spopularyzowana przez grupę teatralną z amerykańskiej szkoły średniej około roku 2000.

W latach 2007 i 2008 jej kandydatura została zgłoszona do Pokojowej Nagrody Nobla.

źródło: wikipedia.pl