Karmienie piersią to najlepsze, co mama może dać dziecku. Choć matczyny pokarm to tzw. złoty standard w żywieniu niemowląt, zdarza się, że ta wyjątkowa podróż pełna jest zakrętów. Z badań wynika, że tylko 12% mam nie spotkało się z żadnymi wyzwaniami[1] związanymi z karmieniem piersią. Warto jednak pamiętać, że to zupełnie naturalne, że wiele kobiet mierzy się w tej kwestii z różnymi trudnościami. W artykule przedstawiamy dwa najczęściej występujące problemy w karmieniu piersią oraz sposoby na poradzenie sobie z nimi.

Dlaczego mamy chcą karmić piersią?

Specjaliści ze Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zalecają, aby niemowlę było karmione wyłącznie piersią przez 6 pierwszych miesięcy jego życia, a następnie karmione mlekiem mamy nawet do ukończenia 2. roku życia lub dłużej, przy jednoczesnym wprowadzaniu pokarmów uzupełniających. Właśnie dlatego aż 96% kobiet deklaruje, że karmi lub wcześniej karmiło piersią (przynajmniej przez pewien okres lub w trybie mieszanym), a 83% kobiet w ciąży planuje karmić piersią po urodzeniu dziecka[2].

Eksperci potwierdzają, że mleko mamy to najlepsze, co może otrzymać niemowlę i z tym stwierdzeniem zgadza się 95% mam[3]. Głównym powodem, dla którego decydują się na karmienie piersią, jest harmonijny i prawidłowy rozwój dziecka – 77% kobiet deklaruje, że zaczęło karmić piersią, ponieważ chciało dostarczyć w ten sposób wszystkie składniki odżywcze młodemu organizmowi dziecka, a 66% badanych mam rozpoczęło karmienie piersią, ponieważ zależało im na budowaniu odporności maluszka[4].

I choć karmienie piersią jest wyjątkową przygodą dla mamy i dziecka, pozwala budować niezwykłą więź i dostarcza dziecku wszystko, co najlepsze, to nierzadko wiąże się z różnymi trudnościami.

Trudności w karmieniu piersią — z czym mierzą się mamy i jak sobie z nimi radzić?

Trudności, na jakie napotykają mamy karmiące piersią, to przede wszystkim obolałe lub pogryzione sutki (49%)[6]. Problem ten najczęściej wynika z uszkodzenia brodawki, sporadycznie jest skutkiem nadwrażliwości na hormony[7]. Do zranienia sutka może dojść m.in. w trakcie nieprawidłowego odstawiania dziecka od piersi, ząbkowania lub wtedy, kiedy brodawki mają specyficzny anatomicznie kształt. Jak mama może radzić sobie z obolałymi brodawkami?

• Po karmieniu warto przy pomocy wacika nasączonego swoim mlekiem lub lanoliną delikatnie przetrzeć obolałe brodawki i jak najczęściej je wietrzyć[8].
• Dobrze jest rozpoczynać karmienie dziecka od piersi, w której brodawka jest w lepszej kondycji. Na początku karmienia głodne niemowlę mocniej, a zatem sprawiając potencjalnie więcej bólu, chwyta pierś.
• Dobrym rozwiązaniem mogą być także „,muszle ochronne”, które osłonią pierś przed dodatkowymi otarciami.

Innym, często wskazywanym przez mamy problemem, jest odpowiednie przystawienie dziecka do piersi (39%), a co trzecia mama deklaruje także, że dziecko nie umiało bądź nie chciało ssać piersi[9]. W takiej sytuacji kluczowa jest wygodna i prawidłowa pozycja do karmienia i upewnienie się, czy niemowlę prawidłowo chwyta pierś. Dziecko powinno obejmować ustami dużą część dolnej otoczki, a podtrzymywana od spodu językiem brodawka powinna dotykać jego podniebienia. Usta maluszka powinny być wywinięte, a czubek nosa i broda powinny dotykać piersi.

Co w sytuacji, gdy karmienie piersią jest niemożliwe?

Jeśli mimo podejmowania prób występują trudności w karmieniu piersią, warto, aby mama skonsultowała się z położną lub doradcą laktacyjnym. Pomogą oni zdiagnozować przyczynę i znajdą odpowiednie rozwiązanie, które pomoże utrzymać laktację.

Może jednak być tak, że mimo starań i konsultacji ze specjalistami kontynuowanie karmienia piersią z różnych przyczyn nie jest możliwe. Ważne, aby każda mama pamiętała, że ani sposób karmienia, ani rodzaj porodu nie definiują macierzyństwa, a najważniejsze jest dla niej, aby dziecko rozwijało się prawidłowo. Dlatego, kiedy podawanie matczynego pokarmu jest niemożliwe, warto, aby rodzice zasięgnęli porady lekarza pediatry, który zna dziecko i jego potrzeby. Pomoże on wybrać rozwiązanie, które pozwoli zaspokoić potrzeby żywieniowe rozwijającego się organizmu dziecka – np. odpowiednie mleko następne.

Trudności w karmieniu piersią mogą się pojawić, aby wspierać mamy w chwili, kiedy karmienie piersią nie jest możliwe lub wystarczające, zespół ekspertów Nutricia – zainspirowany odkryciami naukowymi – opracował naszą najbardziej zaawansowaną formułę [10] Bebilon PROfutura DUOBIOTIK 2 dla wsparcia rozwoju i układu odpornościowego dziecka[11]. To mleko następne dla niemowląt po 6. miesiącu życia ma w swoim składzie m.in. unikalną kompozycję GOS/FOS, która odwzorowuje kompozycję oligosacharydów mleka matki, oligosacharydy: HMO 3’GL, który pochodzi z naszego unikanego procesu, a także HMO 2’FL o budowanie identycznej jak w mleku matki. Ponadto produkt pomaga odpowiadać na potrzeby żywieniowe niemowlęcia, które nie jest karmione wyłącznie mlekiem mamy, ponieważ zawiera zaawansowaną kompozycję składników odżywczych, w tym[12]:

• immuno-kompozycję: witaminy A, C, D i cynk dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego,
• ryboflawinę (witaminę B2) dla prawidłowego metabolizmu energetycznego,
• żelazo i jod dla rozwoju poznawczego,
• cynk dla prawidłowego wzrostu,
• wyjątkowy profil kwasów tłuszczowych, w tym:

• omega 3 (DHA i ALA) dla rozwoju mózgu,
• omega 6 (AA), naturalnie występujący w mleku matki,
• OPO – strukturę tłuszczu zawierającą β-palmitynian, naturalnie występujący w mleku matki.

Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz jest rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.

Zdjęcie dodane przez Daniel Reche

[1] Badanie przeprowadzone dla programu edukacyjnego „1000 pierwszych dni dla zdrowia” na grupie 3461 mam i kobiet w ciąży w 2020 roku.

[2] Tamże.

[3] Tamże.

[4] Tamże.

[5] Tamże.

[6] Tamże

[7] Żukowska-Rubik M. Bolesność brodawek. W: Nehring-Gugulska M, Żukowska-Rubik M, Pietkiewicz A (red.). Karmienie piersią w teorii i praktyce. Medycyna Praktyczna, Kraków 2017; 209-227.

[8] Poradnik karmienia piersią według zaleceń Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Warszawa 2021. Poradnik dostępny na stronie www.1000dni.pl

[9] Badanie przeprowadzone dla programu edukacyjnego „1000 pierwszych dni dla zdrowia” na grupie 3461 mam i kobiet w ciąży w 2020 roku.

[10] Wśród mlek następnych Nutricia.

[11] Zgodnie z przepisami prawa zawiera witaminy A, C, D i cynk dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego oraz jod i żelazo dla prawidłowego rozwoju poznawczego.

[12] Bebilon Profutura 2 zgodnie z przepisami prawa zawiera witaminy A, C i D, ryboflawinę, DHA, ALA oraz żelazo, jod, i cynk.

Mózg to centrum dowodzenia, który stale odbiera i przesyła niezliczone ilości informacji do całego organizmu. Zużywa przy tym aż 20-25 proc. energii dostarczanej z pożywieniem a jego głównym pokarmem jest glukoza. Nie oznacza to jednak, że spożywanie cukru w czystej postaci sprzyja jego pracy. Paliwo dla mózgu musi być najwyższej jakości. Zatem, co jeść, by usprawnić pracę tego organu i tym samym zapewnić sobie maksymalną koncentrację niezbędną dla efektywnego uczenia się? O tym, czym jest jedzenie na dobre myślenie, znajdziecie w tekście poniżej.

Jedzenie na dobre myślenie — zasady

Pierwsze, ważne zalecenie dla każdego ucznia czy studenta to JEDZ REGULARNIE. Posiłki w stałych odstępach czasowych zapewniają pracę mózgu na oczekiwanym, wysokim poziomie. Ważny jest także skład talerza żywieniowego. Obecność węglowodanów złożonych w głównym posiłkach daje gwarancję, że najważniejszy organ naszego ciała będzie miał stały dostęp do energii, której potrzebuje, by sprawnie funkcjonować. Źródłem wspomnianych węglowodanów będą grube kasze jak gryczana, pęczak, jaglana, orkiszowa, owsiana, płatki owsiane górskie oraz pełnoziarniste pieczywo. Zapewniają one stopniowe uwalnianie energii, a nie gwałtowny skok glukozy, po czym szybki jej spadek co jest niekorzystne z punktu widzenia efektywnego przyswajania wiedzy.

Produkty zbożowe to także doskonałe źródło cynku oraz magnezu. Pierwiastków odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego w tym pracę mózgu. Wpływają na poprawę pamięci, ułatwiają koncentrację i pomagają lepiej radzić sobie ze stresem, ich dodatkowym źródłem będą także pestki dyni, słonecznika, orzechy, nasiona czy kakao.

Nasz układ nerwowy zależny jest także od kompleksu witamin z grupy B. Potocznie mówi się o nich „witaminy antystresowe” i jest w tym stwierdzeniu dużo prawdy. Poszczególne z nich z jednej strony poprawiają sprawność umysłową, a dodatkowo łagodzą napięcie i stres, które często towarzyszą intensywnej nauce. Głównym ich źródłem są wspominane już produkty zbożowe, ale także nasiona roślin strączkowych (soczewica, ciecierzyca, fasola, groch), mięso, ryby, jaja i produkty mleczne. W mniejszej ilości występują w warzywach i owocach, choć na uwagę zasługują zielone warzywa jak szparagi, szpinak, szczaw, kapusta i kiełki, które są doskonałym źródłem witaminy B9, czyli kwasu foliowego. Co znaczące, wspomniana witamina uczestniczy także w produkcji serotoniny, która  poprawia nastrój i samopoczucie.

Kolejnym punktem na drodze do sprawniejszego myślenia są „dobre” tłuszcze. JEDZ RYBY 2-3 RAZY W TYGODNIU to krótkie zalecenie powinien przyswoić każdy uczeń. Tłuste ryby morskie i obecność w nich kwasów tłuszczowych omega – 3 (a dokładniej kwasów EPA i DHA) poprawia ukrwienie mózgu, od którego zależy szybkość zapamiętywania i skuteczne uczenie się.  Za ich spożyciem przemawia fakt, że sucha masa mózgu to głównie tłuszcz a jego znaczna część to wielonienasycone kwasy tłuszczowe, których źródłem są właśnie ryby. Nasz organizm nie jest w stanie syntetyzować ich w wystarczającej ilości samodzielnie, stąd tak istotne staje się spożycie ich na właściwym poziomie. Obok ryb, kluczowe w diecie będą także oleje roślinne jak lniany czy rzepakowy, orzechy włoskie czy pestki dyni i słonecznika- one także dostarczą cennych kwasów tłuszczowych omega -3.

Fot. Materiały prasowe/Jedzenie na dobre myślenie

Rola warzyw i owoców

CZERP WARTOŚĆ Z WARZYW I OWOCÓW  i najlepiej zapełniaj nimi połowę talerza. To kolejna cenna wskazówka dla wszystkich studentów i uczniów.  

Warzywa i owoce są doskonałym źródłem błonnika, który skutecznie spowalnia wchłanianie glukozy, utrzymując ją na optymalnym poziomie, co mózg bardzo dobrze toleruje.  Grupa tych różnorodnych produktów jest nieocenionym źródłem antyoksydantów, czyli związków, które chronią komórki mózgu przed starzeniem się. Czas egzaminów i matur to wiosna a w tym okresie mamy już dostęp do truskawek, borówek, jagody kamczackiej, młodych buraków z botwinką, marchewki, szparagów czy szpinaku. Wszystkie one będą skutecznie walczyć z wolnymi rodnikami i tworzyć „parasol ochronny” dla komórek naszego mózgu. Co ważne, mózg nie magazynuje substancji odżywczych, dlatego o prawidłowy talerz żywieniowy należy dbać codziennie.

Warto wspomnieć, że niektóre pokarmy stymulują produkcję chemicznych substancji w mózgu zwanych neuroprzekaźnikami. To skomplikowany proces, ale od poziomu tych ostatnich zależy, chociażby nasz nastrój (odpowiada za niego serotonina) czy umiejętności uczenia się, zapamiętywania i kojarzenia faktów (tutaj odpowiedzialna jest dopamina). Serotonina potocznie nazywana „hormonem szczęścia” powstaje w znacznej mierze w jelitach a pokarmy, które sprzyjają jej syntezie to nabiał, jaja, mięso, produkty zbożowe i zielone warzywa. Prekursory dla powstania dopaminy są bardzo podobne, ale warto dodać jeszcze orzechy włoskie, pestki słonecznika, dyni i czerwoną soczewicę. Wspomniany neuroprzekaźnik wpływa także na poziom energii i motywacji do działania a w okresie intensywnej pracy każdy uczeń czy student potrzebuje takiego dodatkowego impulsu.

Należy także pamiętać o płynach, ich ograniczona podaż sprzyja zaburzeniom koncentracji, bólom głowy i zmęczeniu co od razu odbija się negatywnie na nauce. Nawet lekkie odwodnienie źle wpływa na pamięć i logiczne myślenie. WYPIJAJ CODZIENNIE 8 SZKLANEK WODY. Dodatkowo NIE NADUŻYWAJ KAWY, kofeina w niej zawarta pobudzi pracę umysłu, ale korzyści z tego odniesie tylko ten, kto zachowuje przy niej regularne, urozmaicone posiłki oraz pije odpowiednią ilość wody. Sama kawa jako antidotum na lepszą naukę nie wystarczy.

Jedzenie na dobre myślenie to nie wszystko. Nie można zapomnieć o odpoczynku i regeneracji. Nic tak nie odpręży „szarych komórek” jak spacer na świeżym powietrzu i spokojny sen nocą. Następnego dnia sprawność intelektualna jest zdecydowanie lepsza a chęć do podejmowania nowych wyzwań większa.

Monika Stromkie-Złomaniec dietetyk kliniczny Z kaloriami na pieńku

#PołowaSukcesu #PołowaTegoCoJemy

Monika Stromkie-Złomaniec, dietetyk kliniczny, ekspert programów i projektów poprawiających nawyki żywieniowe Polaków. Autorka wielu artykułów z zakresu zdrowego odżywiania, współautorka książek. Prowadzi poradnię dietetyczną „Z kaloriami na pieńku”. Uczy jak jeść zdrowo, sezonowo, smacznie i jak docenić rolę warzyw i owoców.

Sfinansowano ze środków Fundusz Promocji Owoców i Warzyw w ramach realizacji przez Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw projektu „CORE TEAM – promocja konsumpcji owoców i warzyw i forum współpracy sektora”.

Jedzenie na dobre myślenie