Czy nastolatek może sam jechać na wakacje?
Czy nastolatek może sam jechać na wakacje? To pytanie zapewne padło w niejednym domu tuż po zakończeniu roku szkolnego. Klasyczna odpowiedź zabrzmi: to zależy. Jednak są pewne kwestie prawne, o których rodzice powinni wiedzieć.
Kiedy nastolatek może sam jechać na wakacje?
Prawo nie odpowiada wprost na to pytanie. W żadnym kodeksie: cywilnym, rodzinnym, karnym, nie znajdziemy artykułu jednoznacznie odpowiadającego na pytanie, czy i kiedy nastolatek może sam jechać na wakacje. Nie znaczy to jednak, że jak coś nie jest zabronione lub choćby określone, to jest dozwolone.
Warto zwrócić uwagę na dwie rzeczy. Po pierwsze nastolatki, które nie ukończyły 13. roku życia, nie mają zdolności do czynności prawnych. Cokolwiek zrobią, za wszystko odpowiadają rodzice. Już choćby z tego powodu warto się zastanowić, czy puszczenie dziecka w tym wieku na samodzielne wakacje będzie dobrym pomysłem.
Druga kwestia to artykuł 210 § 1. Kodeksu Karnego: Kto wbrew obowiązkowi troszczenia się o małoletniego poniżej lat 15 albo o osobę nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny osobę tę porzuca, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Orzeczenie Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 4 czerwca 2001 r., sygn. V KKN 94/99, Orz. Prok. i Pr. 2001, nr 11, poz. 30) wskazuje, iż porzucenie” (…) oznacza działanie polegające na opuszczeniu dziecka lub osoby nieporadnej, połączone z zaprzestaniem troszczenia się o nią, bez zapewnienia jej opieki ze strony innych osób. Do istoty „porzucenia” należy więc pozostawienie osoby, nad którą miałaby być roztoczona opieka, własnemu losowi, przy czym chodzi tu nie tylko o zaniechanie opieki nad osobą małoletnią lub nieporadną, lecz także o uniemożliwienie takiej osobie udzielenia natychmiastowego wsparcia.
Najważniejsze dla rodziców nastolatków jest tu ostatnie zdanie o uniemożliwieniu udzielenia natychmiastowego wsparcia. Czyli jeśli puścimy nastolatka poniżej 15. roku życia na wakacje kilkaset kilometrów od domu, to go porzucamy i podlegamy pod Kodeks Karny.
Można założyć, że dziecko, które ukończyło 15 lat, może samo jechać na wakacje. W praktyce – jak zwykle, to zależy. Przede wszystkim od tego, czy dziecko jest na to gotowe, tzn., czy jest samodzielne i odpowiedzialne. I na to pytanie każdy rodzic musi odpowiedzieć sobie sam.
Czy nastolatek może sam podróżować pociągiem?
Podobnie jak w przypadku wyjazdów wakacyjnych tak i tu nie ma żadnych jednoznacznych przepisów. Umownie przyjęto, że samodzielnie pociągiem może podróżować nastolatek, który ukończył 13 lat. Dlaczego? Bo wówczas nabył częściową zdolność do czynności prawnych i może zawrzeć umowę z przewoźnikiem, czyli kupić bilet. To do rodziców należy decyzja, czy ich dziecko jest gotowe na samodzielną podróż pociągiem. Jeśli mamy wątpliwości, warto wczytać się w regulamin konkretnego przewoźnika. Pobieżne zapoznanie się z regulaminem Kolei Mazowieckich niestety dało mi jednoznacznej odpowiedzi.
Myślę, że w praktyce jest tak: jak dziecko jedzie i nie rozrabia, to w porządku. Gorzej, jak zdemoluje przedział 😛
Czy nastolatek może sam lecieć samolotem?
W zasadzie tak, ale… zależy jakim. Prawo nie reguluje tej kwestii jednoznacznie, za to przewoźnicy są dużo bardziej skrupulatni niż kolejowi i wyraźnie określają, kto może podróżować samodzielnie.
LOT najwyraźniej zakłada, że jak rodzice wysyłają dziecko w samodzielną podróż, to wiedzą co robią. Nastolatek, który ukończył 12. rok życia, może podróżować z naszym krajowym przewoźnikiem bez asysty. Będzie wówczas traktowany jak dorosły. Jeśli rodzice czują potrzebę, mogą oczywiście wykupić usługę asysty i wówczas ich dziecko będzie zaopiekowane przez całą podróż.
Ryanair ma zupełnie inne zasady – dziecko do 16. roku życia nie może latać samo i basta, musi mieć dorosłego opiekuna. Asysta nie jest oferowana.
WIZZAir zakłada, że dziecko, które ukończyło 14 lat, może latać samodzielnie. Jednak dopiero szesnastolatek może wziąć pod opiekę dziecko, które nie ukończyło 14 lat.
EasyJet ma jednoznaczne wytyczne – dopiero po ukończeniu 16. roku życia nastolatek może podróżować samodzielnie. Jeśli rodzice chcą wysłać w podróż młodsze dziecko, muszą mu wykupić usługę asysty.
Jak widać, każde linie lotnicze mają własne zasady, dlatego, zanim wyślemy nastolatka w podróż, warto zajrzeć do regulaminu konkretnego przewoźnika.
Czy nastolatek może jechać sam za granicę?
Teoretycznie może, ale tu już trzeba zachować dużą ostrożność w przygotowywaniu dokumentów i planowaniu podróży.
Po pierwsze odsyłam do akapitu wyżej w celu upewnienia się, czy nastolatek zostanie sam wpuszczony na pokład samolotu.
Po drugie: pozwolenie na zagraniczną podróż od rodziców lub opiekunów prawnych. Niektóre kraje go wymagają, inne nie. Co więcej – mają prawo wymagać go kraje tranzytowe, jeśli wyślemy nastolatka w podróż autobusem lub pociągiem. Wymogi poszczególnych krajów można sprawdzić tutaj.
Po trzecie: nastolatek musi mieć własne dokumenty uprawniające do przekraczania granicy, czyli dowód osobisty lub paszport. Ich minimalna ważność to pół roku w przypadku dowodu i trzy miesiące w przypadku paszportu. Jednak każdy kraj ma własne wymogi na ten temat i to też warto sprawdzić.
Reasumując: można wysłać nastolatka samego w podróż wakacyjną, nawet za granicę, ale najlepiej robić to dopiero, gdy nasza pociecha skończy 15 lat.