W Polsce nauka jest obowiązkowa do ukończenia 18 lat i minimum do tego czasu każdy z nas uczęszcza do różnych szkół. Uczymy się wielu mniej lub bardziej potrzebnych rzeczy, ale nikt w całym procesie edukacji nie uczy nas, jak być kompetentnym i świadomym rodzicem.
Większość dorosłych chciałaby jednak wiedzieć, co i jak robić, by wychowywać dobrze dzieci, by stały się pełnowartościowym człowiekiem. Część z tych osób ma ułatwione zadanie, bo wyniosło z domu właściwe wzorce rodziny i roli rodziców. Pewien ułamek jest dociekliwy, więc sięga po odpowiednią książkę, korzysta z różnych warsztatów, pyta i rozmawia z innymi rodzicami w piaskownicy, wyciąga wnioski. Jest też odsetek, który intuicyjnie wybiera najlepsze metody i rozwiązania. I jest też grupa, która ma chęci, ale nie ma wiedzy i żadnych narzędzi.
A w wychowaniu i kształtowaniu małego człowieka sprawdza się wiele prostych wskazówek niczym wzorów matematycznych. Nie wiem, czy matematyka była Waszym ulubionym przedmiotem, ale jestem pewna, że bez mrugnięcia okiem jesteście w stanie wyrecytować tu i teraz, jak obliczyć np. pole powierzchni kwadratu.
I dzisiaj chciałam się z Wami podzielić jednym z takich „wzorów”, niezbędnym każdej mamie i każdemu tacie:
Kochasz – rozmawiaj codziennie.
Jeśli jesteście na etapie, że Wasze dzieci niedawno nauczyły się mówić, to wiecie, że chętnie z Wami rozmawiają – opowiadają, co robią, pytają „co to?”, potem „dlaczego?”.
Nie zbywajcie maluchów, cierpliwie odpowiadajcie, obserwujcie i słuchajcie. Myślę, że ten etap jest jednak najłatwiejszy, bo zazwyczaj cierpliwie reagujecie, chcąc, by dzieci były mądre, miały odpowiedni zasób słów i wiedzę o otaczającym świecie.
Problem pojawia się, gdy nasza latorośl jest starsza, bardziej samodzielna i w zasadzie przestaje nas potrzebować w wielu codziennych aspektach swojego życia. Wtedy tak cieszymy się jej samowystarczalnością i niezależnością, że zapracowani, wiecznie goniący, oddychamy z ulgą, gdy nie musimy już z dzieckiem bawić się, albo pomagać przy zadaniu. Ten czas możemy wykorzystać na nadrobienie domowych zaległości albo po prostu na odpoczynek. I tutaj pojawia się niebezpieczeństwo – jeśli teraz nie będziecie rozmawiać, to nie liczcie, że za kilka lat dzieci przyjdą do Was ze swoimi problemami.
Zwróćcie uwagę jeszcze na jedną kwestię – kiedyś mieszkało się w domach wielopokoleniowych, miało się większy kontakt z kuzynostwem, nie było internetowych komunikatorów. Dzieci miały więc więcej okazji, by z kimś porozmawiać – z babcią, czy przyjaciółką na podwórku. Widzę duże zagrożenie w tej sferze, tak niezbędnej każdemu człowiekowi.
Zdefiniujmy więc, czym jest, albo raczej czym nie jest rozmowa. Na pewno nie jest rzuconym pytaniem „Jak było w szkole?”, nawet jeśli pada odpowiedź: „fajnie”, a my kontynuujemy: „to fajnie”. Rozmową nie jest też wydawanie poleceń (Posprzątaj!, Chodź na obiad!, Idź wziąć prysznic!). Rodzic powinien zapraszać i zachęcać do rozmowy, czyli stwarzać klimat, by dziecko chciało rozmawiać.
Kiedy i gdzie? W zasadzie można by odpowiedzieć kiedykolwiek i gdziekolwiek – każda okazja jest dobra, a najlepsza jest wtedy, gdy dziecko tego potrzebuje (póki jeszcze potrzebuje). Ale dziś chciałam Was zachęcić do wypracowania określonego rytuału.
Doskonałą porą jest wieczór, który sprzyja rozmowom, wtedy też rozwiązują się języki. Najlepiej wejść do pokoju dziecka – bo tam ono czuje się bezpiecznie, u siebie – usiąść na jego łóżku, czy podłodze i otworzyć się na to, co mówi. Proszę, zostaw telefon w kuchni, wyłącz telewizor – niech nic Was nie rozprasza (dzieci dokładnie wiedzą, kiedy rodzic jest rozkojarzony). Dialog powinien dotyczyć wielu i różnych tematów, wcale nie chodzi o to, by poruszać trudne, kłopotliwe sprawy. Pogadajcie o pierdołach – mój dziewięciolatek często zamęcza mnie opowieściami, co zbudował w Minecrafcie i opowiada wierszyki wymyślone na przerwie z kolegami. Ale między tymi historiami, pojawiają się też tematy ważne, czasem rzucone jakby przy okazji, które jednak przegadujemy, a które może nie ujrzałyby światła dziennego w innych okolicznościach.
Jak długo powinna trwać takie spotkanie na pogaduchach? Jeśli wcześniej tego nie robiliście, zacznijcie od 15 minut, a potem wydłużajcie. Myślę, że pół godziny dziennie już przyniesie zamierzony efekt.
To teraz czas na zadanie domowe dla każdego, kto przeczytał do końca mój tekst:
zapamiętać i stosować wzór — Kochasz – rozmawiaj codziennie.
Tego trzeba się nauczyć się tak samo, jak równania matematycznego. I warto to zrobić, bo w przeciwieństwie do wzorów funkcji trygonometrycznych, ten konkretny na pewno przyda Ci się w życiu.
