Botulizm dziecięcy jak i u osób dorosłych to poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia. Dochodzi do niego po zatruciu toksyną botulinową, czyli jadem kiełbasianym. Warto wiedzieć jak objawia się botulizm dziecięcy i u dorosłych, i jakie może mieć powikłania.

Czym jest botulizm?

Botulizm, czyli zatrucie jadem kiełbasianym, to rzadkie, ale wyjątkowo niebezpieczne zatrucie pokarmowe, do którego dochodzi po spożyciu pokarmu zawierającego bakterie Clostridium botulinum. Jadem kiełbasianym mogą być zatrute wszelkiego typu konserwy mięsne, rybne, a nawet jarzynowe i owocowe, oraz miód. Bakterie Clostridium botulinum wytwarzają najsilniejsze ze znanych toksyn biologicznych. Po spożyciu skażonej żywności ich jad jest wchłaniany z przewodu pokarmowego, po czym uszkadza układ nerwowy, utrudniając przewodzenie w połączeniach nerwowo-mięśniowych i prowadząc do zahamowania pracy mięśni całego ciała.

W Polsce najczęściej dochodzi do zatrucia pokarmowego u osób dorosłych, przez spożywanie żywności skażonej toksyną. Można zakazić się także przez otwartą ranę bakteriami. Za osobny rodzaj zatrucia uważa się postać niemowlęcą botulizmu. Ponieważ niemowlęta nie mają w pełni wykształconej odporności organizmu są szczególnie narażone na zatrucie. W ich przypadku do zakażenia dochodzi poprzez spożywanie miodu, w którym znajdują się pewne ilości laseczek jadu kiełbasianego. Zarodniki Clostridium botulinum przybierają formę czynną w jelicie i wytwarzają toksyny. Stąd często słyszy się zalecenie, aby nie proponować miodu niemowlętom.

Botulizm dziecięcy — objawy

Jeśli dojdzie do zakażenia laseczkami jadu kiełbasianego, w ciągu od 2 godzin do 8 dni  pojawiają się objawy, które wzbudzają niepokój. U niemowląt dochodzi do obniżenia aktywności — maluchy stają się ospałe, nie płaczą tylko kwilą, nie mają apetytu, nie mogą się wypróżnić z powodu osłabiającego działania toksyn na mięśnie. Osłabienie to postępuje i nasila się z czasem. Botulizm dziecięcy powoduje wiotkie porażenie mięśni, niewydolność oddechową i stan przypominający śpiączkę. Botulizm dziecięcy może być śmiertelny i wymaga natychmiastowej pomocy medycznej. 

Objawy botulizmu u dorosłych

Objawy botulizmu u dorosłych wyglądają nieco inaczej, niż w przypadku niemowląt. Botulizm dziecięcy

Początek zatrucia wywołuje nudności, wymioty i biegunkę. Następnie pojawiają się objawy takie jak:

• zaburzenia widzenia;
• opadanie powiek;
• poszerzenie źrenic;
• niewyraźna mowa;
• trudności z połykaniem;
• osłabienie rąk i nóg;
• suchość w ustach;
• trudności z oddawaniem moczu;
• duszność z powodu osłabienia mięśni oddechowych.

Botulizm dziecięcy i u dorosłych — na czym polega leczenie?

Stwierdzenie niepokojących objawów i faktu spożycia podejrzanej żywności powinno skutkować wizytą u lekarza w trybie pilnym lub wezwaniem pogotowia. Nie należy wyrzucać żywności, która mogła spowodować zatrucie. Ona posłuży do wyhodowania laseczek jadu kiełbasianego i postawienia właściwej diagnozy. 

Leczenie odbywa się w szpitalu, zazwyczaj polega na podawaniu zastrzyków z antytoksyną przeciwbotulinową. Wykonuje się również płukanie żołądka u osób, które prawdopodobnie spożyły toksyny w ciągu ostatnich kilku godzin; oraz stosuje się środki przeczyszczające i głębokie lewatywy nawet kilka dni po możliwym spożyciu skażonej żywności. W poważnym przebiegu zatrucia może być konieczne stosowanie wspomagania oddychania i podtrzymanie funkcji życiowych.

Jeszcze pięćdziesiąt lat temu botulizm u dzieci i dorosłych był wysoce śmiertelną chorobą — ok. połowa zakażonych osób umierała. Obecnie przy podjętym leczeniu rokowanie jest dobre, choć niepomyślny przebieg nadal jest sporym ryzykiem. Większość chorych poddanych leczeniu do zdrowia dochodzi w ciągu kilku tygodniu do kilku miesięcy (tyle czasu mogą utrzymywać się niedowłady).

Jak uniknąć zachorowania na botulizm?

Istnieje kilka zasad, których przestrzeganie minimalizuje ryzyko zatrucia jadem kiełbasianym. Aby uniknąć problemu, należy pamiętać by:

• nie podawać dzieciom do ukończenia 1 r.ż. miodu;
• zrezygnować ze spożywania podejrzanych pokarmów (np. gdy wieczko konserwy jest wybrzuszone, syczy przy otwieraniu);
• odpowiednio przechowywać żywność (lodówka, zamrażarka);
• dobrze zabezpieczyć domowe przetwory przez pasteryzację, marynowanie, stosowanie dużej ilości cukru lub soli.

źródło: www.mp.pl,epibaza.pzh.gov.pl

Choroba kociego pazura u dzieci i dorosłych to specyficzna infekcja bakteryjna. Zapadają na nią zazwyczaj dzieci do 15 roku życia, którym przytrafiło się zadrapanie przez młodego kota. Choroba kociego pazura może początkowo wiązać się z wystąpieniem nieznacznych objawów, a czasem ich brakiem, ale niekiedy może dojść w jej przebiegu do poważnych powikłań. Co warto wiedzieć o tej chorobie?

Czym jest choroba kociego pazura?

Za wywołanie choroby kociego pazura (ang. cat-scratch fever, cat-scratch disease) odpowiadają młode koty, rzadziej psy i inne domowe zwierzęta, a raczej szkodliwe drobnoustroje, których są nosicielami. Według statystyk problem dotyczy nawet ⅓ ogółu młodych mruczków. Infekcję wywołują najczęściej bakterie Bartonella henselae, które przenikają przez ranę powstałą w wyniku zadrapania przez pupila. Na skutek rozwijającego się stanu zapalnego dochodzi do zmian na skórze w miejscu zranienia, a następnie do powiększenia węzłów chłonnych położonych w okolicy rany.

Jak objawia się choroba kociego pazura?

Na początku, po wniknięciu bakterii przez skórę, w miejscu zranienia widoczne jest zaczerwienione miejsce z grudką, i zazwyczaj nie towarzyszą temu inne objawy. W ciągu 1–6 tygodni okoliczne węzły chłonne (najczęściej jeden), ulegają powiększeniu, gdy przechwytują chłonkę z pochłoniętymi bakteriami.  

Charakterystyczne jest to, że w 80% tylko pojedynczy węzeł chłonny ulega powiększeniu i osiąga średnicę do 5 cm. Tylko u około 20% chorych powiększeniu ulegają liczne węzły chłonne. W obu przypadkach stają się one tkliwe przy dotyku. Statystyki wykazują, że nawet ⅓ zainfekowanych węzłów chłonnych może ulec zropieniu. Zazwyczaj na tym choroba się kończy i w ciągu 6 miesięcy węzły chłonne powracają do stanu pierwotnego, a zakażenie ulega zaleczeniu. 

U części osób cierpiących z powodu choroby kociego pazura nie kończy się jedynie na tym i  pojawiają się w ciągu kolejnych kilku tygodni objawy takie jak:

• bóle głowy;
• bóle gardła;
• bóle pleców i podbrzusza;
• uczucie rozbicia, zmęczenie;
• powiększenie wątroby i śledziony;
• brak apetytu, spadek masy ciała.

Zazwyczaj powyższe objawy są mylnie brane są zwykłe przeziębienie, gdyż przypominają je, a poza tym szczyt zachorowań na chorobę kociego pazura przypada na sezon grypowy (wrzesień-styczeń).

Powikłania choroby kociego pazura

U niektórych chorych, szczególnie osób cierpiących z powodu obniżonej odporności, czy chorych przewlekle, może dojść do zakażenia rozsianego Bartonella henselae. 

W konsekwencji dochodzi do pojawienia się ziarniniaków wątroby i śledziony, czyli zmian  powstałych w wyniku odpowiedzi immunologicznej na przewlekły bodziec zapalny. Zmiany pojawiają się również w kościach, sercu, mózgu (towarzyszą mu silne bóle głowy i ataki padaczkowe). Zmiany dotykające siatkówkę i nerw wzrokowy mogą powodować utratę wzroku.

Leczenie choroby kociego pazura

Zazwyczaj choroba ulega samoograniczeniu i zaleczeniu w ciągu 6 miesięcy od zakażenia, ale podanie odpowiednich antybiotyków (najczęściej azytromycyny) znacznie skraca czas trwania infekcji i obniża ryzyko wystąpienia powikłań. Jeśli tkliwe i powiększone węzły chłonne są bardzo dokuczliwe, pomocne jest okładanie ich ciepłymi, wilgotnymi kompresami. Niekiedy zropiałe węzły mogą wymagać usunięcia ropy, a czasem też konieczne jest usunięcie samego węzła.

Zazwyczaj lekarz stawia diagnozę po rozmowie z pacjentem, obejrzeniu zmian skórnych w miejscu zadrapania oraz stwierdzeniu powiększenia węzłów chłonnych. Jeśli istnieją wątpliwości co do diagnozy, pomocne jest wykonanie badania serologicznego wykrywającego obecność przeciwciał w klasie IgG oraz IgM przeciwko Bartonella henselae.

źródło: mp.pl

Po krótkiej przerwie świątecznej, uczniowie po raz kolejny wrócili do nauki w trybie stacjonarnym. Niestety ze względu na utrzymującą się wysoką liczbę chorych na COVID-19, wiele klas wciąż trafia na kwarantannę. Jak zatem ponownie zmotywować i zachęcić dzieci do nauki podczas zajęć zdalnych? Na czym polega efektywna nauka? Warto sięgnąć po wnioski z raportu Designing for Learning przygotowanego przez Transcend Education i pomóc uczniom w efektywnym zdobywaniu wiedzy.

Nauka zdalna jest trudna zarówno dla nauczycieli, rodziców, jak i uczniów. W poprzednim roku szkolnym nie raz doszło do nadszarpnięcia autorytetu nauczycieli, rodzice nie zawsze radzili sobie z pogodzeniem kształcenia dzieci z pracą, a sami uczniowie nie do końca odnajdywali się w nowej sytuacji. Trudno winić tu kogokolwiek – nikt nie był przygotowany na taką sytuację, a ogólna izolacja źle wpływała na psychikę. I to właśnie ta powszechna izolacja stworzyła problemy, które mają bezsprzeczny wpływ na uczniów i ich chęć do nauki. Według badań przeprowadzonych w 2021 roku na zlecenie Rzecznika Praw Dziecka aż 83 proc. uczniów uważa brak kontaktu z rówieśnikami za największą wadę zdalnego nauczania. Niepokojące jest również to, że aż 26 proc. ankietowanych wskazało, że ma negatywne relacje z otoczeniem rówieśniczym^[1]. Niestety po kilku miesiącach nauki w szkole wiele klas znów musi uczyć się zdalnie ze względu na kwarantannę, co wiąże się z ponowną izolacją i odseparowaniem od rówieśników.

– Po prawie roku w izolacji różnice w poziomie wiedzy poszczególnych uczniów mogą być wyraźniejsze niż w analogicznym okresie w latach poprzednich. Nie jest to w żadnym wypadku wina samych uczniów, a jedynie sytuacji, w jakiej się znaleźli – mówi Ola Żdżarska, Platform Development Manager z platformy edukacyjnej Squla, lidera wśród platform edukacyjnych online dla dzieci w wieku 3-12 lat w Polsce. – Dużo ważniejsze dla dzieci jest teraz budowanie na nowo relacji z rówieśnikami niż przyswajanie książkowej wiedzy, dlatego tak ważne jest odpowiednie podejście nauczycieli oraz rodziców do nauczania. Design for Learning to doskonałe źródło wiedzy, które pozwoli na wdrożenie strategii, która sprzyja efektywnemu nauczaniu – dodaje.

Efektywne nauczanie – potrzebne bardziej niż kiedykolwiek

Raport Design for Learning przygotowany przez Transcend Education^[2] prezentuje trzy wnioski, które mają największy wpływ na efektywne uczenie się:

• uczniowie chętniej się uczą, gdy chcą się uczyć i nie czują z tego powodu stresu;
• uczniowie wolą się uczyć, kiedy mają postawione przed sobą wyzwania;
• uczniowie efektywniej przyswajają wiedzę, gdy czują, że jest ona dla nich przydatna.

– Nauka jest naturalnym elementem naszego życia, ale żeby poszerzać swoją wiedzę, musimy mieć odpowiednią motywację. Wielu nauczycieli uważa, że są nią głównie stopnie, zapominając, że stanowią one także źródło powszechnego stresu. Tymczasem podstawową motywacją są relacje międzyludzkie – próbujemy komuś dorównać, zaimponować, dlatego też sięgamy po nowe źródła wiedzy – mówi Magdalena Brych, Country Lead platformy edukacyjnej Squla. Ekspertka zauważa, że ocenianie uczniów, szczególnie w trudnym czasie nauki zdalnej podczas kwarantanny, stanowi największą demotywację, która może ciągnąć się przez cały rok szkolny. – Tym bardziej cenne jest to, że w czasie nauki zdalnej wielu nauczycieli – nie rezygnując z jedynek całkowicie – zredukowało liczbę ocen negatywnych do koniecznego minimum – dodaje.

Grywalizacja jako motywacja do nauki

Co z pozostałymi wnioskami z raportu? Warto zwrócić uwagę na wyzwania, które jako czynnik wspomagający naukę wynika z naszej natury. Lubimy konkurować, pokonywać przeszkody. Podobnie jest z dziećmi, dlatego też do programu nauczania powinny zostać dodane elementy grywalizacji, ale dopasowane do umiejętności – zbyt wysoko postawiona poprzeczka demotywuje.

– Ciekawym uzupełnieniem szkolnych zadań będą wszystkie te rozwiązania, które połączą naukę, zabawę oraz zdrową, motywującą rywalizację – przekonuje Ola Żdżarska ze Squli. – W tej sytuacji świetnie sprawdzają się interaktywne quizy nt. aktualnie przerabianego na lekcjach materiału. Możemy być pewni, że potyczka naszego dziecka z kolegami ze szkolnej ławki, przyniesie nie tylko sporo frajdy, ale także utrwali zdobytą już wcześniej wiedzę, np. przed planowanym sprawdzianem – dodaje.

Ostatni wniosek z badań dotyczy przydatności wiedzy. W teorii zdajemy sobie z tego sprawę, ale nadal pokazanie uczniom, że poszczególne elementy nauki składają się na całość, stanowi bardzo duży problem. W przypadku najmłodszych uczniów pozytywny wpływ na zrozumienie otaczającego świata mają wycieczki do lasu czy zabawa na świeżym powietrzu. Nie zawsze są one możliwe, szczególnie w czasie przymusowej kwarantanny, dlatego warto korzystać tu z dodatkowych narzędzi. To podpowiedzi zadań czy rozmowy z osobami, które pokazują, jak nauka wpływa na spełnianie marzeń.

Jak zmotywować dziecko do nauki w domu?

Tradycyjne siedzenie nad podręcznikiem nie jest tak efektywne, jak wydaje się wielu rodzicom. Na rozwój znacznie lepiej wpływa rozwiązywanie zadań czy quizów. Nawet w przypadku błędnej odpowiedzi uczeń dostaje wyjaśnienie i przy następnej próbie odpowiada na pytanie bezbłędnie. – Trzeba jednak pamiętać o tym, że nie każdy quiz dostępny w internecie będzie wartością dodaną i odpowiednim wsparciem w nauce. Warto wybierać takie quizy. które redagowane są bezpośrednio przez nauczycieli czy autorów podręczników. Dla uczniów znaczenie ma też to, że platforma wykorzystywana jest także przez nauczycieli oraz innych uczniów – to sposób zarówno na rywalizację między rówieśnikami, jak i zacieśnianie więzi, szczególnie jeśli wspólnie próbują znaleźć rozwiązanie problemu – komentuje Magdalena Brych ze Squli.

Efektywne nauczanie zdalne jest możliwe, ale wymaga od nauczycieli i rodziców zrozumienia, że po kilku miesiącach „normalności” świat dziecka znów staje na głowie, kiedy trafia na kwarantannę. Kontakt z rówieśnikami jest ograniczony, a motywacja i skupienie są dużo gorsze niż za szkolną ławką. Dlatego też należy dać uczniom czas na oswojenie, wyeliminować te czynniki stresu, które zależne są od nas. Bez wątpienia wsparciem będzie także nauka po lekcjach podana w przystępny i ciekawy sposób.

***

Squla to nowoczesna platforma edukacyjna dla dzieci w wieku przedszkolnym oraz uczniów klas 1-6 szkół podstawowych, która pozwala im rozwijać zainteresowania i istotnie poprawić wyniki w nauce. Squla oferuje ponad 65 000 zadań w postaci gier, filmów i quizów ze wszystkich przedmiotów szkolnych, zgodnych z aktualną podstawą programową Ministerstwa Edukacji i Nauki. Platformę tworzą specjaliści do spraw edukacji wraz z nauczycielami.. W Squli, dziecko może grać samodzielnie lub z rodzicem czy przyjacielem, np. w zadania z języka polskiego, matematyki czy historii. Platforma jest częścią firmy Futurewhiz. Oprócz polskiej i holenderskiej wersji Squli, Futurewhiz jest również właścicielem Scoyo (niemieckiego odpowiednika Squli) oraz WRTS –  internetowej platformy edukacyjnej dla uczniów szkół średnich, działającej w tej chwili w Holandii i Belgii. Więcej informacji: https://www.squla.pl/

^[1] Raport na zlecenie Rzecznika Praw Dziecka, “Badania postaw wobec nauczania zdalnego”, https://brpd.gov.pl/2021/01/05/najnowsze-badanie-dla-mlodziezy-izolacja-jest-gorsza-niz-nauka-zdalna/

^[2] Raport Transcend Education, “Design for Learning”, https://www.transcendeducation.org/designing-4-learning

Materiał i zdjęcie przesłane przez zewnętrznego partnera