Karmienie 19 marca 2023

Dlaczego dieta ma duże znaczenie dla rozwoju dziecka?

Odpowiedni jadłospis wpływa na prawidłowy rozwój niemowlęcia i małego dziecka, a także jego przyszłe życie. Ważnym zadaniem każdej mamy jest wspieranie rozwoju dziecka poprzez sposób żywienia. Wyłączne karmienie piersią przez pierwsze 6 miesięcy życia dziecka jest rekomendowane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Kontynuacja karmienia piersią może trwać tak długo, jak długo jest to pożądane przez dziecko i jego mamę. W drugim półroczu życia zaleca się rozszerzanie diety o posiłki uzupełniające.

Dieta w rozwoju dziecka — wyjątkowe potrzeby małego brzuszka

Układ pokarmowy i procesy trawienne mają wpływ na prawidłowy rozwój fizyczny i psychoruchowy, dobre samopoczucie dziecka, spokojny sen oraz chęć do zabawy. A uśmiechnięty maluch to zadowolona mama i szczęśliwa cała rodzina! Dziecko to nie „mały dorosły” i jego dieta wymaga specjalnego podejścia. Musi zawierać wszystkie niezbędne do rozwoju składniki w odpowiednich proporcjach, by mieć jak najkorzystniejszy wpływ na kształtowanie się organizmu maluszka. Pierwszy rok życia dziecka to okres niezwykle intensywnego wzrastania – do 11. miesiąca życia maluszek potraja swoją urodzeniową masę ciała. dieta w rozwoju dziecka

Zadania dla układu pokarmowego

Układ pokarmowy umożliwia spożywanie i przyswajanie substancji odżywczych. Od razu po urodzeniu podejmuje swoją czynność, ale nie jest jeszcze w pełni sprawny. Trawienie rozpoczyna się już w jamie ustnej, a po przejściu pokarmu przez gardło i przełyk jest kontynuowane w żołądku i jelicie cienkim, gdzie odbywa się wchłanianie substancji odżywczych. W układzie pokarmowym odbywa się ich trawienie, a następnie wchłanianiu ulegają:

  • węglowodany – główne źródło energii,
  • białka – niezbędne do wzrastania organizmu i budowania tkanek,
  • tłuszcze – źródło energii, materiał zapasowy, substrat do produkcji hormonów. Wśród tłuszczów szczególną rolę pełnią wielonienasycone długołańcuchowe kwasy omega 3 i 6. Są one składnikiem błon komórkowych w ośrodkowym układzie nerwowym i komórek siatkówki.

W układzie pokarmowym wchłaniane są:

  • makroelementy – wapń, fosfor, magnez, sód, potas, chlor,
  • mikroelementy – żelazo, jod, cynk, miedź, chrom, mangan, molibden, selen, fluor,
  • witaminy rozpuszczalne w tłuszczach – A, D, E, K i rozpuszczalne w wodzie – z grupy B, C, PP, kwas foliowy, biotyna, kwas pantotenowy.

Ostatni etap układu pokarmowego to jelito grube, którego zadaniem jest wchłonięcie wody i uformowanie stolca.

Składniki istotne w diecie maluszka

  • Wapń, będący jednym ze składników mleka, jest podstawowym elementem budulcowym kości i zębów. Jego niedobór powoduje obniżenie gęstości kości, krzywicę, skłonność do złamań.
  • Niezbędna do regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej i tworzenia tkanki kostnej jest także witamina D. Zwiększona możliwość niedoboru witaminy D występuje u niemowląt i małych dzieci, ponieważ ze względu na ich delikatną skórę dbamy o to, by chronić je przed słońcem, co utrudnia syntezę skórną tej witaminy. U dzieci karmionych wyłącznie piersią konieczna jest jej suplementacja.
  • Żelazo jest mikroelementem, od którego zależy synteza hemoglobiny. Jego niedobór powoduje niedokrwistość, niekorzystnie wpływa na nabłonek układu pokarmowego i może prowadzić do zaburzeń wchłaniania i biegunek. Szczególnie duże zapotrzebowanie na ten pierwiastek występuje w okresie wzrastania.

Należy czynić wszelkie wysiłki, aby podawać dziecku produkty jak najlepiej wspierające jego rozwój i wzrastanie. Kiedy maluszek prawidłowo przybiera na masie ciała i jego rozwój psychoruchowy przebiega harmonijnie, mama może być pewna, że jej dziecko dostaje to, co najlepsze. Odpowiednio zbilansowana dieta w okresie 1000 pierwszych dni życia malucha jest szczególnie ważna ze względu na intensywny rozwój dziecka, w tym jego układu pokarmowego. dieta w rozwoju dziecka


lek. med. Izabela Migalska-Łyczko, pediatra, ekspert bebiklub.pl  
Photo by Gabriel Crismariu on Unsplash
Subscribe
Powiadom o
guest

0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
Karmienie 19 marca 2023

Problemy przy karmieniu piersią – ulewanie niemowląt

Podczas karmienia piersią często pojawią się różnego rodzaju trudności, takie jak ulewanie niemowląt, które mogą zakłócić ten wyjątkowy okres. Należy wtedy pamiętać, że zaburzenia czynnościowe układu pokarmowego są powszechną przypadłością, najczęściej dotykającą niemowlęta do około 3.-4. miesiąca życia. Jeśli jednak dziecko ulewa zbyt często i nie przybiera prawidłowo na masie ciała, rodzice powinni jak najszybciej skontaktować się lekarzem, aby otrzymać praktyczne porady, jak należy postępować w takiej sytuacji.

Karmienie piersią – niezastąpiony sposób żywienia niemowlęcia

Najlepszym pokarmem dla niemowlęcia jest mleko mamy. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca wyłączne karmienie piersią przez 6 pierwszych miesięcy życia, a następnie jego kontynuację nawet do 2. roku życia lub dłużej, przy jednoczesnym rozszerzaniu diety dziecka. Obserwacje epidemiologiczne i badania kliniczne dowodzą, że u dzieci karmionych piersią występuje istotnie mniejsze ryzyko chorób infekcyjnych, szczególnie zakażeń układu pokarmowego i oddechowego. Coraz więcej wiadomo o roli pokarmu kobiecego, nie tylko w biernej obronie przeciw infekcyjnej, ale także w aktywnej stymulacji dojrzewania układu immunologicznego dziecka.

Częsta dolegliwość niemowląt – ulewanie

Wielu rodziców obserwuje u niemowląt – po jedzeniu czy między posiłkami – ulewanie pokarmu. Należy pamiętać, że najczęściej związane jest to z niedojrzałością układu pokarmowego. Krótki przełyk o małej pojemności i nie w pełni jeszcze rozwinięty mięsień dolnego zwieracza przełyku powodują przemieszczanie się połkniętego pokarmu z żołądka do przełyku i jego ulanie – jest to tzw. refluks żołądkowo-przełykowy[1]. Epizody ulewania mogą się nasilać , gdy niemowlę w czasie karmienia połyka nadmierną ilość powietrza lub zje zbyt szybko dużą ilość pokarmu.

Różnice między ulewaniami a wymiotami

Wielu rodziców myli ulewania z wymiotami, dlatego warto zaznaczyć, że ulewanie to powolne wypływanie pokarmu z ust, bez wysiłku ze strony dziecka, a wymioty to gwałtowne wydalenie treści żołądkowej przez usta z zaangażowaniem siły mięśni malucha[2].  Fizjologiczne zaburzenia przewodu pokarmowego często występują u dzieci, zwłaszcza najmłodszych. Przykładowo problem z ulewaniem stwierdza się nawet u 67% niemowląt w wieku do 4. miesiąca życia[3]. Lekarz może rozpoznać tzw. fizjologiczne ulewanie u zdrowych niemowląt w wieku pomiędzy 3. tygodniem a 12. miesiącem życia, jeśli dolegliwość pojawia się 2 i więcej razy dziennie przez 3 tygodnie lub dłużej oraz jeśli lekarz zdiagnozuje m.in. brak incydentów zachłystowych, bezdechów czy zaburzeń rozwoju.

Jak złagodzić ulewanie u niemowląt – praktyczne porady

Większość dzieci z ulewaniami niemowlęcymi w ogóle nie wymaga leczenia, a naturalny przebieg zaburzenia polega na samoistnej poprawie zaczynającej się zwykle od 6. miesiąca życia, prowadzącej do całkowitego ustąpienia objawów do wieku 12-15 miesięcy u ponad 90% dzieci[4]. W przypadku konieczności wdrożenia postępowania specjalistycznego zalecane są przede wszystkim: dbanie o odpowiednie ułożenie dziecka oraz postępowanie dietetyczne – preparaty zagęszczające lub antyrefluksowe mieszanki modyfikowane[5]. O wdrożeniu takiego postępowania, po zbadaniu malucha i przeprowadzeniu dokładnego wywiadu, zawsze decyduje lekarz.
W przypadku zdrowych, prawidłowo rozwijających się niemowląt, u których obserwowane jest ulewanie o charakterze fizjologicznym, warto pamiętać o kilku zasadach postępowania w trakcie karmienia i po jego zakończeniu:
  • Ulewanie można ograniczyć poprzez właściwe karmienie, polegające przede wszystkim na karmieniu, gdy niemowlę jest spokojne (nie należy karmić, gdy niemowlę płacze lub jest rozdrażnione) i unikaniu obfitych posiłków.
  • Zaleca się karmienie w mniejszych porcjach, a częściej. Należy zwrócić uwagę na układanie malucha. Ważne, aby przez około godzinę po jedzeniu unikać sadzania dziecka np. w foteliku samochodowym.
  • Należy również pamiętać o właściwym odbijaniu powietrza, które dziecko połknęło podczas jedzenia. Jeśli mama karmi niemowlę odciągniętym mlekiem z piersi, powinna pamiętać o dostosowaniu smoczka do butelki (odpowiedni kształt i liczba otworów dostosowana do siły ssania).
  • Przy karmieniu butelką należy ją odpowiednio trzymać, tak by dziecko nie ssało powietrza ze smoczka.
  • Powszechnie praktykowane układanie niemowląt na plecach z uniesioną głową i tułowiem pod kątem 30° jest nieskuteczne, a wręcz może nasilić ulewanie ze względu na ucisk na brzuch wynikający ze zgięcia tułowia[6].
Jeśli cokolwiek zaniepokoi rodziców dziecka, które ulewa, np. nasilenie się objawów ulewania, wymioty z domieszką krwi czy nadmierna płaczliwość malucha, powinno to być powodem wizyty z dzieckiem u pediatry lub gastrologa dziecięcego, który zbada dziecko i wdroży dalszą diagnostykę lub leczenie.
Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.

Monika Łuszczyńska, położna, ekspert bebiprogram.pl
Obraz: StockSnap z  Pixabay
[1] Med. Prakt. Pediatr. 1/2002, s. 81–87 oraz 3/2002, s. 37–75.
[2] Med. Prakt. Pediatr. 1/2007, s. 29–42.
[3] Vandenplas Y, Rudolph CD, Di Lorenzo C i wsp. Pediatric gastroesophageal re­flux clinical practice guidelines: joint recommendations of the North Ameri­can Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (NASP­GHAN) and the European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (ESPGHAN). J Pediatr Gastroenterol Nutr 2009;49:498-547.
[4] Benninga MA, Nurko S, Faure C i wsp. Childhood Functional Gastrointestinal Disorders: Neonate/Toddler. Gastroenterology 2016;150:1443-1455.
[5] Horvath A, Dziechciarz P, Szajewska H. The effect of thickened-feed interventions on gastroesophageal reflux in infants: systematic review and meta-analysis of randomized, controlled trials. Pediatrics 2008;122:1268- 1277.
[6] Corvaglia L., Rotatori R., Ferlini M. i wsp.: The effect of body positioning on gastroesophageal reflux in premature infants: evaluation by combined impedance and pH monitoring. J. Pediatr., 2007; 151: 591–596, van Wijk M.P., Benninga M.A., Dent J. i wsp.: Effect of body position changes on postprandial gastroesophageal reflux and gastric emptying in the healthy premature neonate. J. Pediatr., 2007; 151: 585–590.
Subscribe
Powiadom o
guest

0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
Karmienie 19 marca 2023

Jak wspierać rozwój dziecka po 1. roku życia poprzez dietę? Poznaj wskazówki pediatry

Dziecko po 1. roku życia wciąż intensywnie się rozwija i rośnie. Coraz stabilniej chodzi, potrafi brać aktywny udział w zabawie, doskonali umiejętności manualne, zaczyna również lepiej się komunikować z otoczeniem i jest bardzo ciekawe świata. Kolejny rok jego życia to dalszy etap rozwoju organizmu, dlatego jego zapotrzebowanie na składniki odżywcze jest bardzo duże. Rodzice, chcąc jak najlepiej zatroszczyć się o juniora, powinni wiedzieć, jakie składniki są istotne dla organizmu po 1. roku życia i na co warto zwracać uwagę przy komponowaniu jego jadłospisu.

Rozwój dziecka po pierwszym roku życia, intensywny czas dla organizmu

W 2. roku życia dziecko przybierze na masie ciała około 2-3 kg – przekroczy swoją masę urodzeniową aż czterokrotnie! Prawidłowa, bogata w składniki odżywcze dieta w tym czasie ma wpływ na wzrastanie i rozwój fizyczny dziecka. Zbilansowane menu wpływa również na jego stan psychoemocjonalny. Warto pamiętać, że sposób żywienia w okresie 1000 pierwszych dni życia, który trwa również po 1. roku, może determinować ryzyko pojawienia się niektórych chorób cywilizacyjnych, takich jak otyłość, choroby układu sercowo-naczyniowego czy osteoporoza. Właśnie dlatego niezwykle istotne jest, aby w okresie dzieciństwa nie popełnić błędów żywieniowych, które mogą mieć poważne konsekwencje w przyszłości.

Jak w takim razie właściwie żywić juniora?

Karmienie piersią jest optymalnym sposobem żywienia dziecka w pierwszym półroczu jego życia – zgodnie z zaleceniami ekspertów w tym czasie niemowlę powinno być karmione wyłącznie mlekiem matki. W kolejnych 6 miesiącach maluch potrzebuje już rozszerzenia diety przy jednoczesnym kontynuowaniu karmienia piersią. Dobrze zbilansowane menu dziecka po 1. roku życia musi zawierać wszystkie składniki niezbędne do jego intensywnego rozwoju. Najważniejsza w kształtowaniu prawidłowych postaw żywieniowych najmłodszych jest rola rodziców. To rodzic decyduje o tym, co dziecko zje, ale dziecko decyduje czy zje i ile zje.

Kluczowe składniki dla juniora

Pomimo iż zapotrzebowanie dobowe dziecka na energię zmniejsza się w porównaniu z pierwszym rokiem życia, to aby je pokryć, konieczne jest dostarczanie juniorowi 3 posiłków głównych (śniadanie, obiad i kolacja) i 1-2 uzupełniających (czyli drugie śniadanie i podwieczorek) każdego dnia. Podstawowym źródłem energii dla młodego organizmu pozostają węglowodany. Tłuszcze dostarczają 30-40% energii i są materiałem zapasowym. Białka służą do budowy i odbudowy tkanek. Z makroelementów bardzo ważną rolę pełni wapń, który w 99% zgromadzony jest w kościach i zębach. Żeby wapń mógł być wbudowywany w tkanki, konieczna jest obecność witaminy D3. Zapotrzebowanie dobowe na tę witaminę wynosi 600 jednostek. W przeliczeniu na kilogram masy ciała dziecko potrzebuje aż 6 razy więcej witaminy D3 i 4 razy więcej wapnia w stosunku do osób dorosłych. Innym makroelementem koniecznym dla prawidłowego rozwoju dziecka jest żelazo, na które zapotrzebowanie jest również 4 razy większe niż u osób dorosłych. Jego niedobór może być przyczyną anemii, która powodując senność i trudności z koncentracją, wpływa na zaburzenia funkcji poznawczych dziecka. Jod wchodzący w skład hormonów tarczycy oddziałuje na rozwój psychiczny i intelektualny. Wśród witamin należy podkreślić rolę witaminy A niezbędnej w procesie widzenia, wpływającej na skórę, paznokcie oraz układ immunologiczny. Nieoceniona jest także rola witaminy C, wpływającej na przyswajanie żelaza i wapnia. Jej niedobór może powodować pogorszenie apetytu, szybsze męczenie, zmniejszenie wydolności fizycznej oraz większą podatność na zakażenia.

Rozwój dziecka po pierwszym roku. Dieta ma ogromne znaczenie!

Roczne dziecko ma wciąż szczególne potrzeby żywieniowe. Dobrze zbilansowana dieta w okresie 1000 pierwszych dni życia jest szczególnie ważna ze względu na najbardziej intensywny rozwój młodego organizmu. W jadłospisie dziecka po 1. roku życia powinny znaleźć się różne rodzaje warzyw, owoców, różne gatunki mięsa, ryby, jaja, produkty zbożowe, tłuszcze roślinne i zwierzęce. Chociaż jego dieta jest już bardzo urozmaicona, to nadal ogromną rolę pełni mleko i jego przetwory. Zaleca się karmienie piersią nawet do 2. roku życia dziecka lub dłużej przy jednoczesnym rozszerzaniu diety. Lecz gdy dziecko nie ssie już z piersi, wówczas zaleca się spożywanie dwóch szklanek mleka (w tym mleka modyfikowanego) i jednego innego produktu mlecznego, wpływających na prawidłowy rozwój układu kostno-stawowego. Ze względu na odpowiedni skład i proporcje składników mleko modyfikowane pomaga pokryć zapotrzebowanie małego dziecka na istotne składniki odżywcze. Makro- i mikroelementy obecne w mleku modyfikowanym pozwalają uniknąć ich niedoborów w dynamicznie rozwijającym się organizmie dziecka. Jednocześnie zbyt wczesne wprowadzenie do diety mleka krowiego może powodować spożywanie większych ilości białka i nasyconych kwasów tłuszczowych. Badania naukowe[1] sugerują, że nadmierne spożycie białka w pierwszych latach życia wiąże się ze zwiększonym ryzykiem otyłości w przyszłości. Warto jeszcze raz podkreślić, że odpowiednie żywienie dziecka ma wpływ na jego prawidłowy rozwój, chęć do poznawania świata i zdobywania nowych umiejętności.

lek. med. Izabela Migalska-Łyczko, pediatra, ekspert bebiklub.pl
Zdjęcie dodane przez AMSW Photography -Alisha Smith Watkins: https://www.pexels.com/pl-pl/zdjecie/zielono-fioletowe-krzeselko-dla-dziecka-973970/
[1] Koletzko B, von Kries R, Closa R i wsp. „Lower protein infant formula is associated with lower weight up to age 2y: a randomized clinical trial” Am J Clin Nutr 2009, 89, 1836-1845.
Subscribe
Powiadom o
guest

0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
top-facebook top-instagram top-search top-menu go-to-top-arrow search-close