Kiedyś ludzie rodzili się w domach. I tam umierali. A domy były wielopokoleniowe. Teraz to jest rzadkością. Żyje się szybko, tu i teraz, permanentnie brakuje na wszystko czasu, gna się do przodu. I gdzieś w tym nowoczesnym zabieganym świecie jest dziecko i jest stary człowiek – czy mają ze sobą w ogóle jakieś wspólne relacje?

Ludzie się starzeją. I umierają. Ale czy dzieci o tym wiedzą? Czy rozmawiamy z nimi o starości i śmierci? Pokazujemy, pozwalamy dotknąć tego zagadnienia, a może wręcz przeciwnie zasłaniamy dziecięce oczy na trudne sprawy?

Bo przecież starość jest trudna.

Starzy ludzie mają zmarszczki, plamy na skórze, drżą im ręce i często niedosłyszą, więc trzeba mówić do nich głośno. Starzy ludzie mają czas, więc w wolnym tempie ze szczegółami opowiadają coś nieistotnego, nawet wtedy, gdy nam się śpieszy. Spacer ze starym człowiekiem może być uciążliwy, bo chodzi pomału, przystaje co pewną ilość kroków, rozgląda się za ławką. Stary człowiek narzeka, bo jest słaby, bo go boli, nie ma tyle wigoru, co dawniej, bo chciałby tak wiele, ale brakuje mu sił i zawodzi ciało. Starzy ludzie chorują, przebywają w salach szpitalnych, w domach spokojnej starości albo we własnych mieszkaniach, często samotni. Starzy ludzie potrzebują nas – młodych, w wielu prozaicznych codziennych sprawach, są od nas zależni, nawet w samoobsłudze. Starość Panu Bogu nie wyszła… mówimy.

Może się nie udała. Ale jest! I w zasadzie jest nieunikniona. Nie da się przed nią świadomie uciec, ani nigdzie schować i gdzieś przeczekać. Mimo to nie jest tematem często poruszanym, czasem nawet bywa tabu. Chronimy przed nią dzieci, strzeżemy przed tematem śmierci. Nie oswajamy ich z przemijaniem, z naturalnym kołem życia, którego są częścią.

Miesiąc temu zmarła moja babcia. Ludzie pytali – jak przyjął to Aleks (który całe swoje sześcioletnie życie z nią mieszkał i od małego mówił „Moja rodzina to mama, tata, babcia i ja”)? Przyjął to –hmmm, jakiego słowa użyć? – spokojnie i mądrze. Bo dzieci dużo rozumieją i często nas zaskakują tą swoją życiową mądrością. A mój syn miał osobiste doświadczenie przebywania na co dzień ze swoją prababcią. Przeżył z nią wiele fajnych, zabawnych chwil – podwieczorki z obowiązkową drożdżówką, partie „Chińczyka”, wspólne oglądanie bajki, nawet kosztem ulubionego przez babcię „M jak miłość”.  Ale także uczestniczył w jej chorobie, cierpieniu i trudnych momentach. Nie miałam żadnych wątpliwości, gdy zabierałam go do szpitala i gdy był przy ostatnim pożegnaniu babci.

I chciałabym Ci poradzić – nie bój się pokazać swojemu dziecku starość, chorobę. Rozmawiaj o upływającym czasie, nawet jeśli nie będzie tego do końca rozumiało. Jeśli będziesz chciał/a by dzieciństwo było wolne od tematów starzenia się i umierania, możesz sprawić, że mały nieprzygotowany człowiek nagle i boleśnie będzie musiał się skonfrontować z rzeczywistością.

Niech to będzie dla niego normalny temat, że człowiek się rodzi, starzeje, odchodzi. Przecież Twoje dziecko i tak się kiedyś z tym spotka. A wszystko co jest nowe i nieznane budzi obawy. Im bardziej przemijanie będzie nieoswojone, tym większy lęk z nim związany.

I bardzo polecam piękną książkę o relacji między dzieckiem a starym człowiekiem, o radości bycia razem, o starości i pożegnaniu: Czy umiesz gwizdać, Joanno. Autor Ulf Stark cudownie uwrażliwia dzieci i tłumaczy czym jest starość, samotność, konieczność troski o drugiego, ale i pokazuje przyjaźń międzypokoleniową oraz wartości z niej płynące.

Ten wpis dedykuję mojej Kochanej Babci Ani… która była bardzo ważną osobą w moim życiu.
Mam nadzieję, że zostanie także w sercu Aleksa.

Drogi Szefie, Pracodawco

Piszę do Ciebie w imieniu wielu kobiet, dla których macierzyństwo jest nieodzownym elementem życia. Wpisane jest ono w nasze życie, więc zatrudniając kobietę musiałeś się z tym liczyć. Być może sam jesteś ojcem a twoja małżonka/ partnerka – matką. Ta rola u niej Ci nie przeszkadza za to u pracownicy urasta do rangi niewyobrażalnego problemu!  Jako ojciec wiesz, jakim skarbem są dzieci, ile pracy i energii trzeba włożyć w ich wychowanie. Wprowadzają w nasze życie radość, ale też wywracają je do góry nogami, dając pole do rozwoju naszej kreatywności i próby ogarnięcia czasoprzestrzeni w najtrudniejszych momentach.

W dużej mierze dzięki macierzyństwu kobieta jest najlepiej zorganizowaną istotą na świecie. Jej zdeterminowanie i wielozadaniowość działania sięgają zenitu a planowanie, delegowanie obowiązków i podstawy negocjacji ma w jednym paluszku.  

Jednym z trudniejszych momentów jest choroba dziecka. Ona nie wybiera miejsca i czasu, nie zapowiada się, od razu przechodzi do ataku. Gorączka wraca jak bumerang a matka zastanawia się, co teraz ma zrobić. Musi wybrać: iść do pracy mimo choroby dziecka organizując mu opiekę (o ile ma taka możliwość) czy przedłożyć pracodawcy L4.

Grono z nas zdanych jest tylko na siebie lub także pracującego współmałżonka/ partnera. Niepracująca babcia jest niczym złoty Graal a możliwość zatrudnienia opiekunki to luksus, który potrafi nieźle nadszarpnąć domowy budżet. Tak, twoją pracownicę może być nie stać na opiekunkę! Odda niani horrendalną część wypłaty, a sama do końca miesiąca będzie żyła energią słoneczną. Pomyśl o tym zanim kolejny raz krzywo spojrzysz i niewybrednie skomentujesz przedkładane zwolnienie. Twoje dzieci tak często nie chorują, ciesz się i dziękuj za to. Nie każdy ma takie szczęście.

Życie matki nie jest usłane tylko różami. Użeranie się i znoszenie niewybrednych impertynencji szefa nie jest wpisane w role pracującej mamy. Uwierz, po zerwanej nocy i całonocnym czuwaniu to ostatnia rzecz o której marzy twoja pracownica.

Nie denerwuj się, gdy podwładna chce się zwolnić w godzinach pracy by iść do lekarza. Nie zawsze uda się umówić na wizytę po pracy. Nie każdy specjalista przyjmuje popołudniami a prywatna wizyta też nie każdemu jest dana. Ot, szara rzeczywistość. Nie po to płacimy składki na NFZ by wiecznie latać po prywatnych gabinetach.

To, że jesteśmy kobietami nie rzuca złego obrazu na naszą pracę. Nie traktuj nas jak pracownika gorszego sortu. Krew mnie zalewa, gdy słyszę historie o mobbingu z powodu rodzicielstwa, zwolnieniu po zbyt dużej (w opinii szefa) ilości L4, urlopie macierzyńskim czy wychowawczym. Czy kobieta w momencie podjęcia pracy ma podwiązywać sobie jajowody?! A w czasie choroby dziecka czy ciąży zaczyna śmierdzieć niczym zgniłe jajo?!  

To tylko tyle albo aż tyle. Jeśli jesteś Pracodawcą wiem, że myślisz, że to nie do Ciebie piszę, bo Ty zawsze jesteś fair.

Jeśli jesteś pracującą mamą, pamiętaj, że Twoje macierzyństwo nie uprawnia nikogo do urągania Tobie. Masz swoje prawa z których możesz skorzystać. Jeśli my nie zawalczymy o siebie, to nikt nie zrobi tego za nas. Chyba każda pracująca matka mogłaby podpisać się pod tym listem.

Pracująca matka chorującego dziecka

Właściwie nie dziwię się, że król Jan III Sobieski upodobał sobie pałac w Wilanowie i przebywał tam chętniej niż w Zamku. Ja na jego miejscu też bym postawiła na siedzibę, którą otacza duży, piękny ogród. Co tam przy nim jakiś brukowany dziedziniec zamkowy.

Okolice wilanowskiego pałacu nawet dziś trudno określić inaczej niż jako słabo zaludnione. Nie żeby było tam całkowite pustkowie, nawet bloki są, ale wszystko to w pewnym oddaleniu od pałacu. Dla porównania warszawska Starówka jest tak gęsto usiana kamienicami, że nawet miejsca na trawniki nie ma.

Dziś Wilanów leży w granicach Warszawy, wiejskiego pochodzenia wyparł się już dawno. W zasadzie można powiedzieć, że zmieniło się wszystko poza pałacem w Wilanowie i sąsiadującym z nim kościołem. No jeszcze poczta wygląda dość staro. Ale myliłby się ten, kto by przypuszczał, że Wilanów to tylko nudne muzeum, gdzie lepiej nie zabierać dzieci. Tak na marginesie, dzieciaki lubią takie miejsca. Do dziś mam w oczach zachwyt Duśki na widok komnat Zamku Królewskiego w Warszawie.

Podobny błysk w jej oczach wywołały iluminacje świetlne wyświetlane na fasadzie wilanowskiego pałacu. Wiem, że to zabrzmi do bólu głupio, ale tego nie da się opisać, to trzeba zobaczyć. Jeśli macie blisko do Warszawy i trochę czasu, to jutro ostatnia okazja. Mappingi są wyświetlane tylko w soboty.

Nawet nie będę próbowała Wam tego opisywać, zerknijcie na film:

A teraz spróbujcie sobie to wyobrazić na żywo… Absolutnie wszystko co tam widać zostało wyczarowane światłem. Tak, ogień i  te spadające kawałki pałacu też 😉 I nie, nie jest to jedyny mapping jaki można zobaczyć, my załapaliśmy się jeszcze na Bajkę o królewskiej wydrze. Mamooo, tam są myszy!!! Nie myszy? Szczury? Naprawdę?! 

Ale to nie koniec atrakcji. Po obejrzeniu mappingu (jak ktoś wie skąd ta nazwa i co oznacza, to niech mnie oświeci) zwiedzający zapraszani są do Ogrodu Wyobraźni na przepiękny pokaz świateł do muzyki Arama Chaczaturiana, Piotra Czajkowskiego i Edwarda Griega. Tu na odmianę wszystkie dzieci stały z szeroko otwartymi buziami. Dla rodziców to bezcenne chwile 😉

A na koniec Magiczny Ogród Króla…  Mamoooo najpierw do ślimaka, a teraz do biedronki! Mamo to nie osa, to pszczoła przyleciała do tych kwiatów! Kwiatów… Te kwiaty miały po dwa metry jak nie więcej… Mamo wejdźmy do jednego, zobacz tu można! I do karety musimy pójść i jeszcze pod fontannę. Mamooo, ale jak do karety to do koni też!

Tak na marginesie, żeby mi ktoś nieścisłości nie zarzucił: fontanna i kareta z końmi znajdują się na Złotym Dziedzińcu

Powiem Wam, że gdyby nie pogoda, w gruncie rzeczy słabo sprzyjająca długiemu przebywaniu na powietrzu, byłabym gotowa zostać całą noc i cieszyć oczy tymi niezwykłymi cudami wyczarowanymi światłem. Niestety wystawa trwa tylko do 13 marca 🙁

Jeśli w tym momencie pomyśleliście: wszystko pięknie tylko do Warszawy daleko to mam dla Was dobrą wiadomość: tego typu pokazy organizowane są w całej Polsce. Trzeba tylko śledzić lokalne ogłoszenia, czytać plakaty, słuchać co mówi dziecko po powrocie z przedszkola lub szkoły…

zdjęcia: Mirella