Karmienie 19 marca 2023

Mięso i ryby w menu maluszka

Troskliwa mama dba o swojego maluszka, jak tylko potrafi. Na początku, w okresie ciąży, zmienia swój sposób żywienia i rezygnuje z tego, co mogłoby zaszkodzić jej dziecku. Kiedy niemowlę pojawi się na świecie, mama starannie je pielęgnuje i troszczy się o właściwą dietę. Najlepszym pokarmem dla rosnącego jak na drożdżach maluszka jest oczywiście mleko mamy. Natura zadbała o to, aby w mleku kobiecym znalazło się to, czego potrzebuje dziecko w pierwszych miesiącach życia. A jakie znaczenie mają mięso i ryby w menu maluszka? Kiedy warto je wprowadzić?

Mięso i ryby w menu maluszka

Po porodzie czas biegnie szybko i przychodzi moment, że do dynamicznego wzrostu i rozwoju dziecka mleko mamy już nie wystarczy. Wtedy nadchodzi czas rozszerzania diety. Dla wielu mam i opiekunów rozpoczyna się okres rozterek, poszukiwań i nieustannych konsultacji z koleżankami, babciami, ciotkami, a nawet blogerkami na temat kolejności wprowadzania nowych pokarmów, ich ilości, konsystencji, jakości i bezpieczeństwa. Jednym z kluczowych produktów, jakie powinny zagościć w jadłospisie dziecka po ukończonym 6. miesiącu życia, są mięso oraz ryby, będące źródłem żelaza w diecie zarówno człowieka dorosłego, jak i dziecka. Dynamicznie rozwijający się mózg „jak powietrza” potrzebuje m.in. żelaza, jodu, DHA i kwasu arachidonowego[1]. Innymi cennymi składnikami, które znajdziemy w rybach i mięsie, są witaminy z grupy B, cynk, a przede wszystkim wyjątkowo wysokiej wartości biologicznej białko[2]. Właśnie dlatego tak ważne jest, aby opiekunowie nie zapomnieli o obecności ryb i mięsa w posiłkach maluszka.

Pamiętaj!

Ewentualną decyzję o nieobecności mięsa i ryb w diecie niemowlęcia trzeba dobrze przemyśleć i przedyskutować ją z lekarzem pediatrą oraz dietetykiem, bowiem niedobory wymienionych składników mogą zaowocować gorszym rozwojem dziecka, czego w przyszłości nie da się nadrobić[3]. Warto wiedzieć, że Zalecenia Żywienia Niemowląt wg Ekspertów z Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci nie biorą takiej możliwości (wyeliminowanie mięsa i ryb z diety niemowlęcia) pod uwagę[4],[5].

Wybieramy produkty odpowiedniej jakości

Tak wymagający smakosz, jakim jest człowiek w okresie 1000 pierwszych dni życia, potrzebuje produktów bezpiecznych i odpowiedniej jakości. Dobrym wyborem będą więc chude gatunki mięs: kurczak, indyk, królik, cielęcina, wołowina. Należy zwracać uwagę na pochodzenie mięsa i odpowiednie warunki hodowli zwierząt. Niewskazane jest kupowanie mięsa nieznanego pochodzenia. Dlatego dobrym rozwiązaniem jest żywność przeznaczona specjalnie dla niemowląt i małych dzieci, która spełnia rygorystyczne kryteria narzucone przez regulacje unijne (Dyrektywa Komisji 2006/125/WE, Rozporządzenie Komisji (WE) 1881/2006). Tak restrykcyjnych wymogów nie musi spełniać żywność dedykowana osobom dorosłym.
Wyjątkowo cenne dla zdrowia dziecka są tłuste ryby morskie, takie jak łosoś, halibut, makrela, śledź. Na talerzyk maluszka nie powinny, z uwagi na zanieczyszczenia, trafiać ryby bałtyckie, hodowlane – najlepsze będą te dziko żyjące w oceanach: Atlantyku, Pacyfiku. Z uwagi na niebezpieczeństwo skaleczenia się ością, mięso ryby powinno być ich pozbawione, stąd na początku rozszerzania diety najlepiej podawać dziecku rybę w postaci zmielonej.

Ile i jak często?

Półroczne niemowlę potrzebuje zjeść codziennie ok. 10 g mięsa, dwa razy w tygodniu powinno być to mięso ryby, w tym przynajmniej raz w tygodniu tłustej ryby morskiej. Z biegiem czasu dzienną porcję maluszka zwiększamy, aż do ok 20 g pod koniec pierwszego roku życia. Jednym z błędów opiekunów jest podawanie niemowlętom i małym dzieciom zbyt dużych porcji mięsa. Pamiętajmy, że dziecko nie jest małym dorosłym, stąd jego menu wygląda inaczej niż to mamy i taty. Jak pokazują wyniki badania prowadzonego pod kierownictwem prof. Haliny Weker z Instytutu Matki i Dziecka, opiekunowie małych dzieci w Polsce mają realne problemy z prawidłowym bilansowaniem diety swojego dziecka[6]. Produkty przeznaczone dla niemowląt i małych dzieci są dla nich dobrą propozycją – oprócz wygody przygotowania i podania dają bowiem gwarancję, że taki posiłek dla maluszka zawiera odpowiednie ilości ważnych składników, a dodatkowo jest bezpieczny dla wrażliwego organizmu dziecka.

Joanna Neuhoff-Murawska, specjalista ds. żywienia
[1] Szajewska H., Horvath A.; Poradnik żywienia niemowląt. Krok po kroku od narodzin do pierwszych urodzin, Kraków 2014, s. 60-63.
[2] Kunachowicz H. 2001. Tabele wartości odżywczej produktów spożywczych. IŻŻ.
[3] Lifschitz C. DHA, kwas foliwiowy, witamina D, jod, żelazo w profilaktyce zdrowotnej, Standardy Medyczne/Pediatria 2014:11:373:382.
[4] Szajewska H i wsp. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy Medyczne Pediatria 2014;11:321-336.
[5] Szajewska H i wsp. Karmienie piersią. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii żywienia Dzieci. Standardy medyczne/Pediatria 2016;13:9-24.
[6] Weker, H. Socha P. Szajewska H. Raport z badania. Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5 do 36 miesiąca życia – badanie ogólnopolskie 2016 rok.
Subscribe
Powiadom o
guest

0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
Karmienie 19 marca 2023

Dlaczego dieta ma duże znaczenie dla rozwoju dziecka?

Odpowiedni jadłospis wpływa na prawidłowy rozwój niemowlęcia i małego dziecka, a także jego przyszłe życie. Ważnym zadaniem każdej mamy jest wspieranie rozwoju dziecka poprzez sposób żywienia. Wyłączne karmienie piersią przez pierwsze 6 miesięcy życia dziecka jest rekomendowane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Kontynuacja karmienia piersią może trwać tak długo, jak długo jest to pożądane przez dziecko i jego mamę. W drugim półroczu życia zaleca się rozszerzanie diety o posiłki uzupełniające.

Dieta w rozwoju dziecka — wyjątkowe potrzeby małego brzuszka

Układ pokarmowy i procesy trawienne mają wpływ na prawidłowy rozwój fizyczny i psychoruchowy, dobre samopoczucie dziecka, spokojny sen oraz chęć do zabawy. A uśmiechnięty maluch to zadowolona mama i szczęśliwa cała rodzina! Dziecko to nie „mały dorosły” i jego dieta wymaga specjalnego podejścia. Musi zawierać wszystkie niezbędne do rozwoju składniki w odpowiednich proporcjach, by mieć jak najkorzystniejszy wpływ na kształtowanie się organizmu maluszka. Pierwszy rok życia dziecka to okres niezwykle intensywnego wzrastania – do 11. miesiąca życia maluszek potraja swoją urodzeniową masę ciała. dieta w rozwoju dziecka

Zadania dla układu pokarmowego

Układ pokarmowy umożliwia spożywanie i przyswajanie substancji odżywczych. Od razu po urodzeniu podejmuje swoją czynność, ale nie jest jeszcze w pełni sprawny. Trawienie rozpoczyna się już w jamie ustnej, a po przejściu pokarmu przez gardło i przełyk jest kontynuowane w żołądku i jelicie cienkim, gdzie odbywa się wchłanianie substancji odżywczych. W układzie pokarmowym odbywa się ich trawienie, a następnie wchłanianiu ulegają:

  • węglowodany – główne źródło energii,
  • białka – niezbędne do wzrastania organizmu i budowania tkanek,
  • tłuszcze – źródło energii, materiał zapasowy, substrat do produkcji hormonów. Wśród tłuszczów szczególną rolę pełnią wielonienasycone długołańcuchowe kwasy omega 3 i 6. Są one składnikiem błon komórkowych w ośrodkowym układzie nerwowym i komórek siatkówki.

W układzie pokarmowym wchłaniane są:

  • makroelementy – wapń, fosfor, magnez, sód, potas, chlor,
  • mikroelementy – żelazo, jod, cynk, miedź, chrom, mangan, molibden, selen, fluor,
  • witaminy rozpuszczalne w tłuszczach – A, D, E, K i rozpuszczalne w wodzie – z grupy B, C, PP, kwas foliowy, biotyna, kwas pantotenowy.

Ostatni etap układu pokarmowego to jelito grube, którego zadaniem jest wchłonięcie wody i uformowanie stolca.

Składniki istotne w diecie maluszka

  • Wapń, będący jednym ze składników mleka, jest podstawowym elementem budulcowym kości i zębów. Jego niedobór powoduje obniżenie gęstości kości, krzywicę, skłonność do złamań.
  • Niezbędna do regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej i tworzenia tkanki kostnej jest także witamina D. Zwiększona możliwość niedoboru witaminy D występuje u niemowląt i małych dzieci, ponieważ ze względu na ich delikatną skórę dbamy o to, by chronić je przed słońcem, co utrudnia syntezę skórną tej witaminy. U dzieci karmionych wyłącznie piersią konieczna jest jej suplementacja.
  • Żelazo jest mikroelementem, od którego zależy synteza hemoglobiny. Jego niedobór powoduje niedokrwistość, niekorzystnie wpływa na nabłonek układu pokarmowego i może prowadzić do zaburzeń wchłaniania i biegunek. Szczególnie duże zapotrzebowanie na ten pierwiastek występuje w okresie wzrastania.

Należy czynić wszelkie wysiłki, aby podawać dziecku produkty jak najlepiej wspierające jego rozwój i wzrastanie. Kiedy maluszek prawidłowo przybiera na masie ciała i jego rozwój psychoruchowy przebiega harmonijnie, mama może być pewna, że jej dziecko dostaje to, co najlepsze. Odpowiednio zbilansowana dieta w okresie 1000 pierwszych dni życia malucha jest szczególnie ważna ze względu na intensywny rozwój dziecka, w tym jego układu pokarmowego. dieta w rozwoju dziecka


lek. med. Izabela Migalska-Łyczko, pediatra, ekspert bebiklub.pl  
Photo by Gabriel Crismariu on Unsplash
Subscribe
Powiadom o
guest

0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
Karmienie 19 marca 2023

Problemy przy karmieniu piersią – ulewanie niemowląt

Podczas karmienia piersią często pojawią się różnego rodzaju trudności, takie jak ulewanie niemowląt, które mogą zakłócić ten wyjątkowy okres. Należy wtedy pamiętać, że zaburzenia czynnościowe układu pokarmowego są powszechną przypadłością, najczęściej dotykającą niemowlęta do około 3.-4. miesiąca życia. Jeśli jednak dziecko ulewa zbyt często i nie przybiera prawidłowo na masie ciała, rodzice powinni jak najszybciej skontaktować się lekarzem, aby otrzymać praktyczne porady, jak należy postępować w takiej sytuacji.

Karmienie piersią – niezastąpiony sposób żywienia niemowlęcia

Najlepszym pokarmem dla niemowlęcia jest mleko mamy. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca wyłączne karmienie piersią przez 6 pierwszych miesięcy życia, a następnie jego kontynuację nawet do 2. roku życia lub dłużej, przy jednoczesnym rozszerzaniu diety dziecka. Obserwacje epidemiologiczne i badania kliniczne dowodzą, że u dzieci karmionych piersią występuje istotnie mniejsze ryzyko chorób infekcyjnych, szczególnie zakażeń układu pokarmowego i oddechowego. Coraz więcej wiadomo o roli pokarmu kobiecego, nie tylko w biernej obronie przeciw infekcyjnej, ale także w aktywnej stymulacji dojrzewania układu immunologicznego dziecka.

Częsta dolegliwość niemowląt – ulewanie

Wielu rodziców obserwuje u niemowląt – po jedzeniu czy między posiłkami – ulewanie pokarmu. Należy pamiętać, że najczęściej związane jest to z niedojrzałością układu pokarmowego. Krótki przełyk o małej pojemności i nie w pełni jeszcze rozwinięty mięsień dolnego zwieracza przełyku powodują przemieszczanie się połkniętego pokarmu z żołądka do przełyku i jego ulanie – jest to tzw. refluks żołądkowo-przełykowy[1]. Epizody ulewania mogą się nasilać , gdy niemowlę w czasie karmienia połyka nadmierną ilość powietrza lub zje zbyt szybko dużą ilość pokarmu.

Różnice między ulewaniami a wymiotami

Wielu rodziców myli ulewania z wymiotami, dlatego warto zaznaczyć, że ulewanie to powolne wypływanie pokarmu z ust, bez wysiłku ze strony dziecka, a wymioty to gwałtowne wydalenie treści żołądkowej przez usta z zaangażowaniem siły mięśni malucha[2].  Fizjologiczne zaburzenia przewodu pokarmowego często występują u dzieci, zwłaszcza najmłodszych. Przykładowo problem z ulewaniem stwierdza się nawet u 67% niemowląt w wieku do 4. miesiąca życia[3]. Lekarz może rozpoznać tzw. fizjologiczne ulewanie u zdrowych niemowląt w wieku pomiędzy 3. tygodniem a 12. miesiącem życia, jeśli dolegliwość pojawia się 2 i więcej razy dziennie przez 3 tygodnie lub dłużej oraz jeśli lekarz zdiagnozuje m.in. brak incydentów zachłystowych, bezdechów czy zaburzeń rozwoju.

Jak złagodzić ulewanie u niemowląt – praktyczne porady

Większość dzieci z ulewaniami niemowlęcymi w ogóle nie wymaga leczenia, a naturalny przebieg zaburzenia polega na samoistnej poprawie zaczynającej się zwykle od 6. miesiąca życia, prowadzącej do całkowitego ustąpienia objawów do wieku 12-15 miesięcy u ponad 90% dzieci[4]. W przypadku konieczności wdrożenia postępowania specjalistycznego zalecane są przede wszystkim: dbanie o odpowiednie ułożenie dziecka oraz postępowanie dietetyczne – preparaty zagęszczające lub antyrefluksowe mieszanki modyfikowane[5]. O wdrożeniu takiego postępowania, po zbadaniu malucha i przeprowadzeniu dokładnego wywiadu, zawsze decyduje lekarz.
W przypadku zdrowych, prawidłowo rozwijających się niemowląt, u których obserwowane jest ulewanie o charakterze fizjologicznym, warto pamiętać o kilku zasadach postępowania w trakcie karmienia i po jego zakończeniu:
  • Ulewanie można ograniczyć poprzez właściwe karmienie, polegające przede wszystkim na karmieniu, gdy niemowlę jest spokojne (nie należy karmić, gdy niemowlę płacze lub jest rozdrażnione) i unikaniu obfitych posiłków.
  • Zaleca się karmienie w mniejszych porcjach, a częściej. Należy zwrócić uwagę na układanie malucha. Ważne, aby przez około godzinę po jedzeniu unikać sadzania dziecka np. w foteliku samochodowym.
  • Należy również pamiętać o właściwym odbijaniu powietrza, które dziecko połknęło podczas jedzenia. Jeśli mama karmi niemowlę odciągniętym mlekiem z piersi, powinna pamiętać o dostosowaniu smoczka do butelki (odpowiedni kształt i liczba otworów dostosowana do siły ssania).
  • Przy karmieniu butelką należy ją odpowiednio trzymać, tak by dziecko nie ssało powietrza ze smoczka.
  • Powszechnie praktykowane układanie niemowląt na plecach z uniesioną głową i tułowiem pod kątem 30° jest nieskuteczne, a wręcz może nasilić ulewanie ze względu na ucisk na brzuch wynikający ze zgięcia tułowia[6].
Jeśli cokolwiek zaniepokoi rodziców dziecka, które ulewa, np. nasilenie się objawów ulewania, wymioty z domieszką krwi czy nadmierna płaczliwość malucha, powinno to być powodem wizyty z dzieckiem u pediatry lub gastrologa dziecięcego, który zbada dziecko i wdroży dalszą diagnostykę lub leczenie.
Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.

Monika Łuszczyńska, położna, ekspert bebiprogram.pl
Obraz: StockSnap z  Pixabay
[1] Med. Prakt. Pediatr. 1/2002, s. 81–87 oraz 3/2002, s. 37–75.
[2] Med. Prakt. Pediatr. 1/2007, s. 29–42.
[3] Vandenplas Y, Rudolph CD, Di Lorenzo C i wsp. Pediatric gastroesophageal re­flux clinical practice guidelines: joint recommendations of the North Ameri­can Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (NASP­GHAN) and the European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (ESPGHAN). J Pediatr Gastroenterol Nutr 2009;49:498-547.
[4] Benninga MA, Nurko S, Faure C i wsp. Childhood Functional Gastrointestinal Disorders: Neonate/Toddler. Gastroenterology 2016;150:1443-1455.
[5] Horvath A, Dziechciarz P, Szajewska H. The effect of thickened-feed interventions on gastroesophageal reflux in infants: systematic review and meta-analysis of randomized, controlled trials. Pediatrics 2008;122:1268- 1277.
[6] Corvaglia L., Rotatori R., Ferlini M. i wsp.: The effect of body positioning on gastroesophageal reflux in premature infants: evaluation by combined impedance and pH monitoring. J. Pediatr., 2007; 151: 591–596, van Wijk M.P., Benninga M.A., Dent J. i wsp.: Effect of body position changes on postprandial gastroesophageal reflux and gastric emptying in the healthy premature neonate. J. Pediatr., 2007; 151: 585–590.
Subscribe
Powiadom o
guest

0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
top-facebook top-instagram top-search top-menu go-to-top-arrow search-close