Zaczyn na chleb z mąki żytniej (bez drożdży)
Zaczyn na chleb czy zakwas? Wiele osób często myli ze sobą pojęcia zakwasu i zaczynu. Można powiedzieć, że zakwas to po prostu sfermentowana woda i mąka – pierwszy stopień do upieczenia chleba żytniego lub mieszanego, a zaczyn na chleb (takie wstępne ciasto, namnożony w dużej ilości aktywny zakwas), to bardziej rozbudowana wersja naszego zakwasu.
Można upiec chleb na samym zakwasie, jak i na zaczynie stworzonym z zakwasu, wody i mąki. Piekłam chleby na oba sposoby i oba działają :). Wszystko zależy od wymogów konkretnego przepisu na chleb.
Zaczyn na chleb żytni (mieszany). Składniki i wykonanie
Samo przyrządzenie zaczynu jest śmiesznie proste, tylko wymaga pewnego czasu, żeby zaczyn odpowiednio popracował. Żeby przygotować zaczyn na chleb żytni (lub mieszany) z jednej keksówki, potrzeba:
- 2-3 łyżki gotowego zakwasu żytniego (świeżego lub odstałego, dokarmionego, żeby był aktywny)
- 150 g mąki żytniej (typ od 720 wzwyż – ja używam typu najwyższego, 2000)
- 150 ml wody (najlepiej przefiltrowanej lub przegotowanej, ciepłej)
Składniki dobrze ze sobą mieszam, miskę przykrywam np. talerzem i odstawiam w spokojnie, ciepłe miejsce na co najmniej 12 godzin – czasem trzeba więcej, nawet do 16-18 godzin, jeśli zakwas użyty do zaczynu jest bardzo młody.
Kiedy zaczyn na chleb mocno “zabąbelkuje”, może się także pofalować na powierzchni i zwiększy zdecydowanie swoją objętość, wtedy użyjcie go do pieczenia chleba.
Zakwas czy zaczyn na chleb?
Zastosowanie samego zakwasu lub przygotowanie zaczynu zależne jest od danego przepisu na chleb. Znawcy tematu twierdzą, że jest pewna różnica pomiędzy pieczeniem chleba na samym zakwasie, a pieczeniem na zaczynie. Chleb pieczony na zaczynie powinien być bardziej spulchniony i mniej kwaskowaty, niż ten pieczony bezpośrednio na zakwasie. Chleb upieczony na zakwasie będzie bardziej kwaskowy i dłużej świeży. Taki chleb (i z zakwasu i z zaczynu) zawiera zdrowy kwas mlekowy, ten sam, który znajdziemy w kiszonej kapuście, burakach, ogórkach, czyli bardzo pożyteczny dla zdrowia i odporności.
Mnie osobiście bardziej smakuje chleb upieczony bezpośrednio z aktywnego zakwasu, wyrastający w foremce całą noc. Myślę, że każdy powinien indywidualnie wypróbować obu sposobów i wybrać ten, który daje według uznania najlepszy efekt. Ja raz w tygodniu piekę na zakwasie trzy bochenki chleba żytnio-pszennego z ziarnami (mam swój sprawdzony przepis, wykombinowany z dwóch różnych) i nie wyobrażam sobie, bym miała kupić zwykły “dmuchany” chleb z supermarketu. Człowiek szybko przywyka do tego, co dobre, smaczne i zdrowe.
Na koniec gorąco polecam zajrzeć na kanał Tomka Lacha na YT, bo to właśnie od niego uczyłam się robić zaczyn i piec pierwszy chleb pszenno-żytni – wszystko z sukcesem :).
Myślę, że powinniście na własne oczy zobaczyć, jak łatwo przygotowuje się chleb żytni i mieszany na zaczynie z zakwasu 🙂
Powodzenia!
Proszę o poradę. Zakwas wyszedł mi pięknie, więc zrobiłam zaczyn. Niestety stoi już 2 dni i nie rośnie. Zapach ma kwaskowaty. Czy należy go wyrzucić i zrobić nowy?
Szczerze mówiąc nigdy nie zdarzyło mi się, by zaczyn nie urósł pokaźnie. Zdecydowanie powinien podwoić objętość. Jeśli zaczyn nie fermentuje i nie rośnie, nie urośnie na nim chleb – tak mi się wydaje. Nigdy nie miałam takiej sytuacji z zaczynem. Mam nadzieję, że kolejny uda się Pani koncertowo.
Pozdrawiam serdecznie ?
Żaklina
Zamiast wyrzucać można spróbować ratować, dodać zaczyn drożdżowy i upiec chleb. Być może zakwas był młody i jeszcze słaby. Pozdrawiam.
Nie ma co się męczyć. Na Allegro znajdzie Pani niedrogo wieloletnie zakwasy. Kupiłem sobie raz taki i karmie go raz na jakiś czas i trzymam w lodowce. Wszystko rośnie na takim zakwasie jak szalone.
Prosto i obrazowo opisane, jak zrobić chleb. To mi się podoba.
Zakwas do zaczynu musi być aktywny, czyli wcześniej dokarmiony, tak?Uczę się pieczenia chleba i tych wszystkich procedur związanych z zakwasem, zaczynem:)
Czyli tak łopatologicznie dla mnie:)
wyjmuję zakwas z lodówki, który mam karmie (jakie proporcje) i potem (po ilu godzinach?) odejmuję 2-3łyżki do zaczynu, a co z resztą?Jak robić by nie było dużo odpadów?
Odpisałam na Pani komentarz tutaj https://wrolimamy.pl/chleb-na-zakwasie-pszenno-zytni-przepis/
Pozdrawiam 🙂
ile waży łyżka zakwasu?