Nadeszła wiosna, a wraz z nią dłuższe dni i piękna pogoda. To doskonały czas dla dzieci na aktywność na świeżym powietrzu. Niestety, obecnie zamiast zabawy na przydomowym podwórku, najmłodsi często wybierają aktywności domowe, np. przesiadywanie przed komputerem. Naukowcy wymieniają wiele negatywnych skutków takiego stylu życia dzieci — jednym z nich jest gorsza jakość widzenia. Ważną rolą rodziców jest zatem nie tylko zachęcanie, ale także inspirowanie dzieci do zabawy na świeżym powietrzu.

Powszechne i systematycznie prowadzone badania naukowe wskazują na istotny wpływ czasu spędzanego przez dzieci na świeżym powietrzu na ich rozwój i zdrowie. Dotyczy to zarówno zdrowia fizycznego oraz psychicznego dziecka, jak też rozwoju społeczno-emocjonalnego, a także dobrego samopoczucia oraz zdolności poznawczych i uczenia się [1]. Jednak, pomimo tak wielu korzyści, dorośli przywiązują do tej kwestii zbyt małą wagę, albo też nie potrafią zmotywować dzieci do wychodzenia na zewnątrz.

Światło słoneczne wpływa na prawidłowy rozwój oczu

Tymczasem aktywności na świeżym powietrzu, takie jak zabawa na placu zabaw, jazda na rowerze czy bieganie, pomagają w poprawie ogólnego zdrowia dziecka, co przekłada się na jego ogólną kondycję i dobre samopoczucie. Przebywanie na zewnątrz jest także siłą rzeczy równoznaczne z większą ekspozycją na światło słoneczne, szczególnie teraz, kiedy w ciągu dnia towarzyszy nam ono coraz dłużej. Nasz organizm wykorzystuje je do wytworzenia witaminy D, która jest niezbędna do prawidłowego rozwoju kości. Jednakże, światło słoneczne wpływa również na prawidłowy rozwój oczu.

Fot. Materiały prasowe/Aktywność na świeżym powietrzu

– Naturalne światło słoneczne stymuluje produkcję substancji zwanej dopaminą – neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za regulację procesów w mózgu. Dopamina jest kluczowa dla prawidłowego rozwoju gałki ocznej. Jej niedobór sprawia, że oko rośnie zbyt szybko. W konsekwencji nie jest ono w stanie w odpowiedni sposób skupić obrazów na siatkówce. Skutkiem tego procesu jest progresja krótkowzroczności – tłumaczy Sylwia Kijewska, optometrystka, ekspertka Hoya Lens Poland.

Warto przy tym pamiętać, że zbyt duża ekspozycja na promieniowanie UV może prowadzić do uszkodzenia siatkówki i innych części oka. Dlatego ważne jest, aby dzieci wychodząc na zewnątrz były zaopatrzone w wysokiej jakości okulary z filtrami UV, które zapewnią ochronę oczu przed szkodliwym wpływem promieniowania ultrafioletowego.

Aktywność na świeżym powietrzu = z dala od komputerów i smartfonów

Badania pokazują, że przebywanie na zewnątrz przynajmniej 2 godziny dziennie, może zmniejszyć ryzyko wystąpienia krótkowzroczności i jej progresji[2]. W tej kwestii duże znaczenie ma jednak nie tylko ilość czasu spędzanego na świeżym powietrzu, ale też jego jakość i charakter. Teoretycznie na zewnątrz, gdzie obiekty są bardziej oddalone, oczy pracują w sposób naturalny i mniej intensywny, pod warunkiem, że dziecko nie ma pod ręką smartfona. Spędzenie dwóch godzin na ławce parku z nosem w smartfonie może nie przynieść pożądanych efektów. Aktywności skoncentrowane na urządzeniach, szczególnie tych z małymi ekranami, pomimo tego, że wykonywane będą na zewnątrz, wciąż mogą mieć niekorzystny wpływ na zdrowie oczu dzieci. Najlepszym rozwiązaniem dla dziecka jest połączenie zabawy na świeżym powietrzu i jednoczesne ograniczenie pracy wzrokowej w bliskich odległościach.

– Dzieci spędzają dużo czasu przed ekranami. Niestety, zarówno praca w bardzo bliskich odległościach, jak i mała wielkość ekranu, która skłania do przybliżania go do oczu, może doprowadzać do wzrostu wady wzroku z jednej strony, a wystąpienia zaburzeń widzenia obuocznego z drugiej. Dlatego zwiększenie czasu przeznaczanego na aktywności na zewnątrz powinno być równoznaczne ze zmniejszeniem ilości czasu spędzanego przed ekranami. Dopiero takie działanie może ograniczyć ryzyko problemów ze wzrokiem u dziecka – twierdzi Sylwia Kijewska, optometrystka, ekspertka Hoya Lens Poland. – Pamiętajmy, że w normalnych warunkach nasze oko mruga około 15 razy na minutę, co jest gwarancją odpowiedniego nawilżenia spojówki i rogówki. W trakcie pracy przy komputerze liczba ta spada poniżej 10, a podczas używania telefonu czy tabletu nawet do 6-8 mrugnięć na minutę. Ma to realny wpływ na podrażnienie narządu wzroku. Już dwie godziny dziennie spędzone przed komputerem, tabletem czy telefonem mogą mieć negatywny wpływ na nasze zdrowie – daje optometrystka.

Fot. Materiały prasowe/Aktywność na świeżym powietrzu

Przykład idzie z góry

Spędzanie czasu na zewnątrz to ważny element zdrowego stylu życia każdego dziecka. Zachęcanie do takiej aktywności powinno być naturalnym elementem rodzicielskiej opieki. Szczególnie teraz, gdy większość dzieci spędza czas przed ekranami telewizorów, komputerów, tabletów i smartfonów, rola ta nabrała większego znaczenia. Jak więc zachęcić dziecko do wyjścia z domu i spędzania czasu na zewnątrz?

Istotne znaczenie ma postawa i zachowanie rodziców – pamiętajmy, że przykład idzie z góry. Jeśli rodzice spędzają wolny czas oglądając telewizję, a wychodząc na spacer mają problem, aby oderwać wzrok od swojego smartfona, to ciężko oczekiwać od dziecka, aby nie powielało tego typu zachowań. Kiedy rodzice sami lubią przebywać na świeżym powietrzu, mogą w naturalny sposób zachęcać dzieci do udziału w swoich aktywnościach i pokazywać im, jakie korzyści płyną z takiego trybu życia.

Na początku warto zacząć choćby od krótkich spacerów i zabaw w pobliżu domu, a następnie stopniowo zwiększać intensywność i długość aktywność na świeżym powietrzu. Dzieci są bardzo ciekawe świata. Z tego względu dobrym pomysłem jest np. zabieranie ich na wycieczki do parku, lasu lub nad rzekę i pokazywanie im, jak wiele ciekawych rzeczy można odkryć w naturze. Wspólną zabawą może być stworzenie bukietu z liści czy podziwianie ptaków, co przy okazji pozwoli odpocząć naszym oczom. Ciekawą formą na spędzenie wspólnego czasu na zewnątrz może być też zorganizowanie wspólnej gry w piłkę, frisbee lub badmintona. Z kolei wyścigi na rowerach, rolkach lub hulajnogach wprowadzą element rywalizacji, która dodatkowo zachęci dziecko do aktywności poza domem.

Najważniejsze jest, aby dziecko nie odczuwało presji, miało swobodę i komfort, a przede wszystkim pozytywne doświadczenia związane z daną aktywnością. Warto także pamiętać, że każde dziecko jest inne i wymaga indywidualnego podejścia.

[1] S. Scott, T. Gray, J. Charlton, S. Millard, The Impact of Time Spent in Natural Outdoor Spaces on Children’s Language, Communication and Social Skills: A Systematic Review Protocol, Int J Environ Res Public Health. 2022 Oct; 19(19): 12038.

[2] A.N. French, R.S. Ashby, I.G. Morgan, K.A. Rose. Time outdoors and the prevention of myopia. Exp Eye Res. 2013 Sep; 114: 58–68

Przesądy wielkanocne nie są tak rozpowszechnione, jak wigilijne czy ślubne, ale trzeba przyznać, że mają swój urok. Ponadto wiele z nich ma zagwarantować urodę i zdrowie, więc może warto przyjrzeć im się bliżej? 

1. Jeśli ktoś musi zrobić pranie przed Wielką Niedzielą, ostatni dzwonek dzwoni w Wielki Czwartek. Później już prać nie można. Kto złamie ten zakaz, przez cały rok będzie wyciągał z pralki brudne rzeczy. Hmm… może to jest rozwiązanie zagadki, dlaczego niektóre pralki zostawiają plamy na ubraniach? 😉

2. Sprzątanie domu na Wielkanoc ma swoje uzasadnienie. Ponoć tam, gdzie bałagan i brud, tam całe święta przebiegną w nieprzyjemnej atmosferze. 

3. Wielki Piątek to dzień zwyczajowej kąpieli w rzece lub jeziorze. Chorzy mieli dzięki temu zdrowieć, panny znaleźć kawalerów, kawalerowie – panny. Dziś ten przesąd trzeba włożyć między bajki. Większość jezior i rzek niestety nie może pochwalić się czystą wodą, więc łatwiej tam „złapać” nową chorobę, niż pozbyć się starej.

4. Kobiety powinny pohamować się przed rodzeniem w Wielki Piątek, bo ich dzieci będą miały ciężkie życie. Łatwo powiedzieć. Ustalmy może, że na ten dzień lepiej nie planować cesarskiego cięcia.

5. Wody po gotowaniu jajek do święconki nie powinno się wylewać. Mądrość ludowa głosi, że dziewczęta, które umyją głowy taką wodą, będą miały włosy godne pozazdroszczenia. Ktoś może wie, co takiego wygotowuje się z jajek, czego potrzebują nasze włosy? Jajka trzeba ugotować w Wielki Piątek i wodę od razu zużyć, ponieważ mycie włosów w Wielką Sobotę ma przynieść nieszczęście.

6. W innej wersji trzeba umyć twarz wodą po gotowaniu jajek, co ma być gwarancją urody.  Woda po gotowaniu jajek ma moc usuwania piegów i czynienia cery nieskazitelną.

7. Przy malowaniu jajek na pisanki trzeba pamiętać, by przynajmniej jedno pomalować na czerwono. Powinno przetrwać w domu do przyszłej Wielkanocy jako ochrona przed złymi duchami. 

8. Jak rodzić, to właśnie w Wielkanoc, a konkretnie w niedzielę. Dzieci urodzone w Niedzielę Wielkanocną będą miały szczęśliwe i dostatnie życie.

9. Niedziela Wielkanocna ma być też sposobem na ustalenie pogody w okresie letnim. Jeśli w Wielkanoc pada, to lato będzie suche. Natomiast słoneczna pogoda w Niedzielę Wielkanocną zwiastuje obfite plony, a te nie byłyby możliwe bez opadów.

10. W czasie śniadania wielkanocnego trzeba skosztować ni mniej, ni więcej, tylko siedmiu różnych potraw. Dzięki temu przez cały rok można liczyć na szczęście i powodzenie. Niestety ciężko ustalić, czy chodzi o powodzenie w interesach, czy też w miłości. Uznajmy więc, że o oba rodzaje 😉 

11. Skorupek po jajkach nie powinno się wyrzucać, zwłaszcza jeśli mieszka się w domu, nie w bloku. Powód? Ponoć zakopanie skorupek z poświęconych jajek w pobliżu drzwi wejściowych ma odstraszyć mrówki. Biorąc pod uwagę, że co roku mam problem z mrówkami, w tym sprawdzę, ile prawdy jest w  mądrościach ludowych 😉

12. Jeśli w domu jest kawaler lub panna na wydaniu, do posiłku przygotowanego na śniadanie wielkanocne trzeba zużyć parzystą liczbę jaj. Ma to zagwarantować ślub w ciągu najbliższego roku. 

13. Jak się okazuje, chrzan nie bez powodu trafia na wielkanocny stół. Dodanie go w dużej ilości do jajka ma wypalić wszystkie choroby.

14. Woda święcona przyniesiona z kościoła w Wielkanoc ma być gwarancją szczęścia i ochroną przed chorobami. Dla lepszego efektu trzeba wypić jeden jej kieliszek. 

15. Lany poniedziałek dostarcza wiedzy na temat powodzenia u płci przeciwnej. Kto zostanie obficiej oblany wodą, ten ma większe szanse na znalezienie drugiej połówki. Niestety tradycje nie mówią, co się stanie, jeśli zmoczona do suchej nitki osoba ma zajęte serce.