Dania główne 13 kwietnia 2023

Zakwas żytni na żurek — jak go zrobić domowym sposobem?

Zakwas żytni na żurek to rzecz, którą bez problemu można zrobić samodzielnie. Jego przygotowanie wymaga jedynie nieco cierpliwości i niewielkiego nakładu pracy, a efekty powinny zadowolić miłośników prawdziwego domowego żurku. 

Przepis na zakwas żytni na żurek dostałam ponad dekadę temu, przebywając z wizytą u pewnej starszej pani. Ta obca, ale ciepła i przesympatyczna kobieta podzieliła się ze mną zapasem swojskiego suszonego makaronu, poczęstowała żurkiem i podarowała gotowy zakwas żytni na tę zupę. Wyjaśniła dobitnie, jak mam dbać o zakwas, ale też, jak go zrobić, gdyby coś poszło nie tak z tym podarowanym przez nią. Pamiętam, że długo korzystałam z oryginalnego zakwasu od Starszej Pani (widać dała go z dobrego serca, skoro mi się udawał), ale kiedyś coś jednak popsułam i musiałam na nowo nastawić zakwas żytni na żurek. Dzięki radom Starszej Pani udało mi się to znakomicie.

Jak zrobić zakwas żytni na żurek?

To, co jest potrzebne, to ceramiczne, kamionkowe, bądź szklane naczynie (np. słój), żaden tam plastik. Nie pytajcie mnie, dlaczego, bo nie wiem. Starsza Pani zakazała i trzymam się tych słów jak wyroczni. Naczynie przed użyciem należy wyparzyć, by usunąć niepożądane drobnoustroje, które mogłyby spowodować zepsucie zakwasu na żur. 

Przepis na domowy zakwas żytni na żurek

Składniki na zakwas podstawowy:

  • 4 pełne łyżki mąki żytniej typ 2000
  • kubek ciepłej wody (w temperaturze nie wyższej niż 40°C)

Wykonanie:

  1. Mąkę żytnią zalej dużym kubkiem jeszcze ciepłej, przegotowanej wody. Naczynie przykryj ściereczką (zabezpiecz ją gumką recepturką) i odstaw w spokojne ciepłe miejsce.
  2. Raz dziennie zbierz pianę, która jest oznaką pracy bakterii i przemieszaj zakwas drewnianą łyżką. Za każdym razem próbuję zmieniający się smak zakwasu, ale Wy nie musicie. Nigdy nie wkładam ponownie „oblizanej” łyżki z powrotem do naczynia, żeby nie przenieść niepożądanych bakterii.

Przyznam się, że ja dodaję do fermentującego zakwasu 2-3 ząbki czosnku, kilka ziaren ziela anielskiego i liść laurowy (również wskazówka od Starszej Pani), aby był bardziej aromatyczny.

Ile musi kisić się zakwas żytni na żurek?

Tak mniej więcej tydzień. Osiągnięcie celu sprawdzam po przyjemnym, wyraźnie kwaśnym zapachu i smaku. Gdy odpowiednio mi pachnie i smakuje, robię zupę od razu z większości wyhodowanego zakwasu i zostawiam w naczyniu ok. łyżki zakwasu, aby mieć starter na kolejną zupę. Resztę trzymam w lodówce, w której, według wytycznych z internetu, może stać dwa tygodnie. U mnie stał wielokrotnie miesiącami i nic złego się z nim nie działo, ale nikogo nie namawiam do przetrzymywania go do oporu. No, chyba że chcecie sprawdzić, ile u Was przetrzyma, to bardzo proszę.  

A co, jeśli zakwas na żur spleśnieje?

W razie, gdyby zakwas spleśniał, bo i tak się może wydarzyć przy np. zbyt niskiej temperaturze lub gdy namnożą się bakterie gnilne, należy go wylać, naczynie wyszorować, wyparzyć i spróbować raz jeszcze.

Zupa przygotowana na domowym zakwasie ma inny smak niż ta z torebek, jest bardziej intensywna. Porównania do żurku gotowanego na sklepowym zakwasie nie mam, bo nie próbowałam.


Źródło zdjęcia: Rafał Nawrocki/Pexels
Subscribe
Powiadom o
guest

0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
Ciąża i dziecko 13 kwietnia 2023

Jak komponować dietę dziecka, aby uniknąć niedoborów składników odżywczych i witamin?

Po ukończeniu przez dziecko 1. roku życia jego dieta jest już bardzo urozmaicona. Maluch dynamicznie się rozwija i chętnie próbuje nowych potraw. Jego brzuszek nadal jest jednak delikatny i ma specjalne potrzeby. Wciąż rozwijający się organizm roczniaka potrzebuje znacznie więcej niektórych witamin i składników mineralnych niż dorośli (w przeliczeniu na kilogram masy ciała). Ich odpowiednią ilość pomoże dostarczyć prawidłowo zbilansowany jadłospis. Jak komponować dietę dziecka, aby uniknąć niedoborów składników odżywczych i witamin? Odpowiedź znajdziesz w tym artykule!

Prawidłowo zbilansowana dieta wsparciem dla rozwoju dziecka

Dziecko zdmuchnęło już pierwszą świeczkę na torcie, jest coraz bardziej aktywne, chętnie się bawi i uczy nowych rzeczy. To też czas, w którym jego organizm intensywnie się rozwija. Aby mieć siłę każdego dnia odkrywać ciekawy świat, organizm malucha musi otrzymywać odpowiednie ilości składników mineralnych i witamin, które są ważne dla jego rozwoju. Najlepszym sposobem na ich dostarczenie jest prawidłowo zbilansowana dieta, która uwzględni duże potrzeby małego, wciąż delikatnego i wrażliwego brzuszka. Właśnie dlatego maluch powinien otrzymywać posiłki przygotowane z myślą o nim, a codzienne menu roczniaka powinno różnić się od posiłków mamy czy taty, które mogą być ciężkostrawne, tłuste i zawierają sól oraz cukier, których w diecie małego dziecka powinno się unikać.

Jak komponować dietę dziecka? To prawdziwe wyzwanie

Ułożenie jadłospisu dla małego smakosza może być dla rodziców niełatwym zadaniem. Jak więc komponować dietę dziecka? Z pomocą  przychodzą eksperci z Instytutu Matki i Dziecka, którzy opracowali modelowy talerz żywieniowy[1]. Wskazuje on orientacyjną liczbę i wielkość porcji, z uwzględnieniem różnych produktów spożywczych, które dziecko powinno spożywać każdego dnia. Maluch w wieku od 1. do 3. roku życia każdego dnia powinien zjadać 5 porcji produktów zbożowych i warzyw, 4 porcje owoców, 3 porcje mleka i przetworów mlecznych i od 1 do 2 porcji mięsa, ryb, jajek oraz tłuszczów.
Czy wiesz, że?

Dziecko, które ukończyło 1. rok życia, ma znacznie mniejszy żołądek niż osoba dorosła, a jednocześnie większe zapotrzebowanie na niektóre składniki odżywcze. Roczne dziecko potrzebuje nawet do 6 razy więcej pewnych składników odżywczych niż starsi członkowie rodziny (w przeliczeniu na kilogram masy ciała) – 6 razy więcej witaminy D i 4 razy więcej wapnia, jodu oraz żelaza, a także 3 razy więcej witamin A i C[2]  Jednocześnie specjaliści podkreślają, że wiele dzieci w tym wieku nie spożywa wraz z dietą wystarczającej ilości m.in. witaminy D oraz jodu.

W jakich produktach szukać ważnych składników odżywczych?

Witamina D
  • Z badań wynika, że 94% dzieci po 1. urodzinach otrzymuje zbyt małą ilość witaminy D[3].
  • Warto dostarczać ją organizmowi poprzez produkty bogate w ten składnik. To głównie ryby (np. makrela atlantycka i łosoś), ale także m.in. żółtko jaja.
  • Na rynku dostępne są również produkty dla dzieci, w tym odżywcze formuły na bazie mleka wzbogacone w witaminy i składniki mineralne (dawniej mleko modyfikowane typu junior) czy mleczne kaszki zbożowe wzbogacone w witaminę D, które są dla rodziców wsparciem w komponowaniu odpowiednio zbilansowanej diety najmłodszych.
Wapń
  • Najbogatszym źródłem dobrze przyswajalnego wapnia są mleko i produkty mleczne.
  • To dlatego tak ważne jest, aby dziecko każdego dnia spożywało dwie porcje mleka (może to być np. mleko modyfikowane typu junior) i porcję produktów mlecznych, np. kefiru, jogurtu naturalnego czy sera[4]. Jedną z porcji mleka każdego dnia może być też mleko mamy!
Żelazo
  • Żelazo jest kluczowym składnikiem diety małego dziecka. Niedobór tego pierwiastka jest jednym z najczęściej występujących niedoborów na świecie, dlatego należy zwrócić uwagę na to, aby dieta malucha dostarczała jego potrzebne ilości.
  • Najwięcej żelaza znajduje się w produktach mięsnych, ale jego bogatym źródłem są również produkty roślinne, takie jak natka pietruszki, szpinak, jarmuż oraz suche nasiona roślin strączkowych. Dodatkowo dużą zawartością żelaza cechują się również jaja i ciemne pieczywo.
Jod
  • Jod można znaleźć w żywności pochodzenia morskiego, czyli w rybach morskich (np. dorsz, halibut), a poza tym w mleku i produktach mlecznych oraz jajach.
Witaminy A i C
  • Głównym źródłem witaminy C są świeże warzywa, takie jak czerwona papryka, warzywa kapustne oraz owoce, np. kiwi, owoce jagodowe i cytrusowe.
  • Źródłem witaminy A są natomiast zarówno produkty pochodzenia zwierzęcego, np. jaja, masło, sery, jak i produkty pochodzenia roślinnego, w których można znaleźć prowitaminę A (głównie beta-karoten). Bogatym źródłem beta-karotenu są warzywa (marchew, papryka, brokuły, jarmuż, szpinak i natka pietruszki) i owoce (morele, brzoskwinie, mango, pomarańcze).

Jak komponować dietę dziecka? Wsparcie w prawidłowym bilansowaniu diety

Eksperci ze Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zalecają kontynuowanie karmienia piersią dziecka po 1. roku życia – pokarm mamy powinien być elementem codziennej diety malucha nawet do jego 2. roku życia lub dłużej, tak długo, jak będzie chciała tego i mama, i dziecko[5]. Jeśli podawanie mleka mamy nie jest możliwe, dobrze wybrać dopasowany do potrzeb malucha produkt. Warto wiedzieć, że zdaniem ekspertów, stosowanie mleka modyfikowanego po 1. roku życia może przyczynić się do zbilansowania diety rocznika i jego prawidłowego rozwoju[6].
Już 2 kubki dziennie Bebiko Junior 3 NUTRIflor Expert, po 200 ml dziennie pomagają pokryć zapotrzebowanie na ważne dla rozwoju składniki odżywcze[7]:
  • wapń i jod – 71%,
  • żelazo – 74%,
  • witaminę D – 89%.
Formuła produktu zawiera:
  • wapń[8] i witaminę D[9] niezbędne dla prawidłowego rozwoju kości i zębów,
  • witaminy A, C i D[10] dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego,
  • żelazo i jod[11] wspierające prawidłowy rozwój poznawczy,
  • kwas ALA (omega 3)[12] niezbędny do prawidłowego rozwoju mózgu i tkanki nerwowej[13],
  • unikalną kompozycję GOS/FOS.
Wprowadzenie takiego produktu do diety rocznego dziecka może pomóc zmniejszyć częstość występowania w tej grupie wiekowej niedoborów, m.in. witaminy D, nawet o 78%[14]. Badania dowodzą również, że dzieci dwuletnie, którym nadal są podawane mleka modyfikowane typu junior, otrzymują więcej składników odżywczych, w tym witaminy D, żelaza i jodu niż te, które rzadziej spożywają produkty na bazie mleka stworzone z myślą o małych dzieciach[15].
Darmowy e-book na temat żywienia roczniaka

Jeśli szukasz wartościowej wiedzy i inspiracji do przygotowywania codziennych posiłków dla dziecka, znajdziesz je w  e-booku „Pysznie i wartościowo. Poznaj tajniki żywienia rocznego dziecka”, który możesz bezpłatnie pobrać ze strony www.BebiKlub.plZnajdziesz tam nie tylko ciekawe informacje, ale także przykładowe przepisy i jadłospisy, które z pewnością spodobają się roczniakowi i zapewnią mu odpowiednią porcję witamin i składników mineralnych każdego dnia. Smacznego!

Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz jest rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.


[1] Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia. Praktyczne zastosowanie norm i zaleceń żywieniowych pod red. H. Weker i wsp. Instytut Matki i Dziecka, 2020.

[2] W przeliczeniu na kg masy ciała zgodnie z: Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie pod red. M. Jarosz i in. NIZP-PZH, 2020.

[3] Raport z badania: Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia – badanie ogólnopolskie 2016 rok, Weker H., Socha P., wsp., Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2017.

[4] Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia. Praktyczne zastosowanie norm i zaleceń żywieniowych pod red. H. Weker i wsp. Instytut Matki i Dziecka, 2020.

[5] World Health Organization, Infant and young child feeding, 2009.

[6] Weker H. i wsp. Stanowisko Komitetu Nauki o Żywieniu Człowieka Polskiej Akademii Nauk w sprawie zasad żywienia dzieci w wieku 1-3 lat, Standardy Medyczne Pediatria 2022; 19: 3-17.

[7] % realizacji dziennego zapotrzebowania dla dzieci w wieku 1-3 lat zgodnie z: Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie pod red. M. Jarosz, NIZP-PZH, 2020.

[8] Tak jak inne podobne produkty po 1. roku życia.

[9] Tak jak inne podobne produkty po 1. roku życia.

[10] Tak jak inne podobne produkty po 1.

[11] Tak jak inne podobne produkty po 1. roku życia.

[12] Tak jak inne podobne produkty po 1. roku życia.

[13] Dla porcji 200 ml.

[14] W badaniu przeprowadzonym przez Akkermans i wsp., Am J Clin Nutr. 2017 Feb;105(2):391-399 sprawdzono, jak po włączeniu mleka modyfikowanego dla młodszych dzieci będzie wyglądać prawdopodobieństwo niedoborów witaminy D – po 20 tygodniach interwencji częstość występowania niedoborów witaminy D znacznie zmniejszyła się w grupie spożywającej produkt typu Junior (prawdopodobieństwo niedoboru mniejsze o 78%).

[15] Komentarz do artykułu Stosowanie mleka modyfikowanego dla młodszych dzieci, oprac. prof. Piotr Socha, STANDARDY MEDYCZNE/PEDIATRIA, 2022/T19.
Subscribe
Powiadom o
guest

0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
Gry planszowe i nie tylko 12 kwietnia 2023

Zapowiedzi od wydawnictwa Albi 2023

Jesień 2023 będzie okresem premier gier i wznowień bestselerowych tytułów od wydawnictwa Albi.

Miłośnicy przygód w katakumbach Zamku Karak będą mogli kontynuować wędrówkę, tym razem jednak już na powierzchni ziemi, po modularnej, heksagonalnej planszy. „Karak 2” będzie rozbudowaną i trudniejszą kontynuacją pierwszej części, przeznaczoną dla graczy od 10. roku życia.

Albi

Fot. materiały prasowe

Dla fanów filmów noir oraz zagadek detektywistycznych wydawnictwo będzie miało wyjątkową pozycję – polską edycję gry „Detective: City of Angels” osadzonej w mrocznym, przestępczym świecie Los Angeles lat 40. Gracze wcielają się w rolę detektywów z Wydziału Zabójstw, którzy rywalizują między sobą, chcąc jak najszybciej zamknąć śledztwo. Gra ma kilka trybów rozgrywki i aż 9 scenariuszy o rosnącym poziomie trudności. Została przeznaczona dla 1–5 osób, dolny próg wiekowy to 16 lat.

Albi

Fot. materiały prasowe

Premierowym tytułem będzie również dodatek do gry „Parki” – „Dzika Przyroda”. Gracze uzupełnią ekwipunek, poznają nowe szlaki i dzikie zwierzęta. Do gry wejdzie także największy obecnie ssak lądowy Ameryki Północnej – bizon amerykański, który poruszając się po kartach parków, zapewni graczom bonusy.

Albi

Fot. Materiały prasowe

Nie zabraknie także nowości dla dzieci. „Kostki Bystrzaka” – „Świat” (8+), „Dinozaury” (6+) i „Zwierzęta” (6+) – to seria dynamicznych gier edukacyjnych na spostrzegawczość, w których gracze starają się jak najszybciej wybrać kartę odpowiadającą symbolom wyrzuconym na kostkach.

Jesienią 2023 roku pojawią się również wyczekiwane dodruki dobrze znanych już tytułów.

„Gloomhaven” – kooperacyjna gra RPG, w której gracze walczą z potworami i realizują swoje indywidualne cele. Gra toczy się w trybie kampanii, podczas której grupa graczy korzysta z Księgi Scenariuszy, przechodząc kolejne przygody i wraz z postępami odblokowując nowe elementy. Każdy poznany scenariusz może również posłużyć jako osobna misja rozgrywana poza kampanią.

Fot. Materiały prasowe

„Gloomhaven. Szczęki Lwa” – fabularny prequel klasycznego „Gloomhaven”, osadzony w unikalnym świecie fantasy, w którym gracze wcielają się w najemników zwanych Szczękami Lwa.

Fot. Materiały prasowe

„Parki” – mistrzowsko ilustrowana gra, w której gracze jako turyści wędrują po szlakach amerykańskich parków narodowych, zdobywając zasoby, ekwipunek, manierki czy zdjęcia. Polecamy również grę Szlaki.

Fot. Materiały prasowe

„Parki. Po zmierzchu” – dodatek do gry „Parki”, który uzupełnia grę podstawową o kolejne amerykańskie parki, zapewnia bonusy punktowe i ciekawe sposoby zwiedzania szlaku dzięki biwakom i nowym znacznikom przyrody.

Fot. Materiały prasowe

 

Inne gry Wydawnictwa Albi, które mogą się Wam spodobać

 

Gra Szlaki. Tam i z powrotem

Party Time! Towarzyska gra od Albi

Mariposas – wyrusz w długą wędrówkę po Ameryce Północnej

Gra Karak – przygodowa gra z elementami RPG

Subscribe
Powiadom o
guest

0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
top-facebook top-instagram top-search top-menu go-to-top-arrow search-close