Skaleczenia i oparzenia u dzieci to wcale nierzadkie przypadki. Mogą dotyczyć różnych części ciała, także jamy ustnej, gardła i przełyku. Ponieważ dziecko może potrzebować szybkiej interwencji ze strony rodzica, warto wiedzieć, co wtedy zrobić, by nie pogorszyć sytuacji.

W jakich okolicznościach dziecko może skaleczyć lub oparzyć podniebienie?

To wyjątkowo nieprzyjemne sytuacje, które mogą co najmniej mocno wystraszyć zarówno dziecko jak i opiekuna. Dochodzi do nich zazwyczaj w wyniku nieszczęśliwego wypadku, gdy np. dziecko biegnie, trzymając w ustach patyczek po lizaku. W momencie, gdy upada/uderza się w coś, twardy przedmiot może mocno skaleczyć podniebienie lub gardło. Im młodsze dzieci, tym większe ryzyko, gdyż maluchy uwielbiają wkładać różne przedmioty do ust, a ich chód i utrzymywanie równowagi bywają zawodne. Zdarza się też, że jedno dziecko popchnie lub uderzy drugie, które w ustach będzie zagryzało np. ołówek, i nieszczęście gotowe. W błonę śluzową gardła mogą powbijać się przypadkowo takie elementy jak ości, fragmenty twardych pokarmów lub przedmiotów, którymi akurat dziecko się bawiło. Taka sytuacja może przytrafić się także dorosłemu. 

A odnośnie do oparzeń chemicznych, zazwyczaj dochodzi do nich, gdy malec przebywający poza zasięgiem wzroku opiekuna połknie środki czystości lub preparaty do udrażniania rur. Żrące substancje powinny być przechowywane z dala od dzieci, ale niestety wypadki wciąż się zdarzają. Co wtedy robić?

Po czym rozpoznać, że dziecko ma kłopoty?

Uraz mechaniczny gardła 

Jeśli doszło do rozerwania błony śluzowej, pojawia się krwawienie, dziecko odczuwa także ból.   

Oparzenie

Wiele zależy od tego, czego, ile i w jakiej temperaturze wypiło dziecko. Inaczej będzie wyglądała sytuacja, gdy napije się gorącej herbaty, a inaczej, kiedy połknie żrący środek chemiczny. Najczęściej o tym, że coś jest nie tak, świadczy pieczenie, ból w jamie ustnej i gardle, ślinotok, trudności w połykaniu pokarmów. Oparzenia termiczne i chemiczne mogą dotyczyć całej jamy ustnej i/lub przełyku. Rozległe oparzenia gardła mogą powodować duszność. 

Ciało obce w gardle 

W takiej sytuacji dziecko może się krztusić, pojawiają się problemy z przełykaniem, ból w trakcie jedzenia lub połykania, uczucie, że coś przeszkadza. Jeśli ciało obce będzie zalegać dłużej, może rozwinąć się stan zapalny (zaczerwienienie, ropień). Duże przedmioty mogą powodować duszność.

Co robić, jeśli dziecko skaleczy/oparzy podniebienie lub gardło?

Co robić w razie wystąpienia objawów?

Skaleczenie błony śluzowej gardła

Gdy jest niewielkie i powierzchowne, wystarczy płukanie wodą utlenioną (łyżka 3% wody utlenionej na szklankę wody). Można również nałożyć wodny roztwór fioletu gencjanowego. Skaleczenia większe niż 1 cm lub głębokie powinien ocenić chirurg, który opanuje ewentualne krwawienie i założy szwy.

Oparzenia środkami chemicznymi 

Tu potrzebna jest szybka pomoc lekarska. Do czasu jej uzyskania specjaliści polecają jedynie podać dziecku wodę lub mleko, by rozcieńczyć szkodliwy środek. Nie wolno prowokować wymiotów! Cofająca się treść z żołądka może dodatkowo uszkodzić błonę śluzową przełyku. 

Ciało obce w gardle

Szybko usunąć je trzeba wyłącznie wtedy, gdy jest na tyle duże, że powoduje duszność lub bezdech. W takiej sytuacji należy wprowadzić palec wskazujący do gardła i wygarnąć przedmiot na zewnątrz. Jeśli to nie zadziała, konieczny jest manewr Heimlicha i wezwanie pomocy.

Mniejsze ciała obce wymagają użycia dłuższych kleszczyków, natomiast kiedy coś utknie w gardle dolnym, konieczne może być znieczulenie ogólne. Zazwyczaj po usunięciu problemu nie ma konieczności dodatkowego leczenia.

Wbite w gardło ciało obce

Należy zgłosić się do lekarza.

Źródło: mp.pl, pulsmedycyny.pl, youtube.com/@unirzeszowski

Fot. Ashton Bingham/Unsplash

Brak miesiączki i uderzenia gorąca to klasyka objawów klimakterium. Jest jednak sporo innych, których kobiety nie łączą z okresem przekwitania. Te nietypowe zmiany bywają bardzo uciążliwe. Warto je znać, by wiedzieć, jak sobie pomóc. 

Czy klimakterium i menopauza to to samo? 

Słowa „klimakterium” i „menopauza” potocznie są stosowane zamiennie, jednak medycyna definiuje je odrębnie. Menopauza to ostatnia miesiączka. O tym, że wystąpiła, dowiemy się po długim czasie, kiedy nie doczekamy następnej. 

Klimakterium natomiast jest stanem przed menopauzalnym. To wtedy w organizmie kobiety odbywa się prawdziwa burza hormonalna, a uporczywe dolegliwości potrafią trwać latami. Niektórzy lekarze mówią nawet o dziesięciu latach takich uciążliwości, ale statystyki wskazują, że średnio jest to „tylko” sześć lat. Ostatnia miesiączka występuje średnio u kobiet, które skończyły pięćdziesiąt jeden lat, trzeba więc założyć, że średnio po czterdziestym piątym roku życia mogą pojawić się pierwsze niechciane dolegliwości. 

Typowe objawy klimakterium 

Zanim przejdziemy do nietypowych objawów klimakterium, zacznijmy od typowych. Warto je znać, bo są najbardziej widocznym znakiem zbliżającej się menopauzy. Należą do nich:

– Zaburzenia cyklu miesiączkowego – całkiem jak w początkowym okresie dojrzewania – miesiączka może pojawiać się częściej lub rzadziej, być bardzo obfita lub przeciwnie – skąpa. 

– Nagłe uderzenia gorąca, często połączone z zaczerwienieniem skóry.

– Obniżenie nastroju, płaczliwość, rozdrażnienie – wypisz wymaluj jak w ciąży.

– Przewlekłe przemęczenie, którego nie można się pozbyć nawet długim odpoczynkiem. To ten moment, w którym kobiety zaczynają podejrzewać u siebie poważną chorobę.

– Problemy z zasypianiem i częste nocne pobudki.

– Nocne pocenie się.

– Nagłe kołatanie serca niepowiązane z wysiłkiem fizycznym.

– Bóle głowy i mięśni – tu zwykle pojawia się podejrzenie grypy.

Powyższe to niestety nie wszystko. Do charakterystycznych objawów trzeba zaliczyć także:

– Suchość pochwy i bóle podczas stosunków.

– Problemy z nietrzymaniem moczu.

– Pogorszenie się stanu skóry, przede wszystkim jej duża suchość i wiotkość. Do tego może dojść skłonność skóry do reakcji alergicznych, utrwalenie i pogłębienie zmarszczek oraz przebarwienia.

Jak widać, kobiety w okresie klimakterium nie mają lekko. A objawy typowe to nie wszystko. Dochodzą do nich nietypowe, rzadko wiązane ze zbliżającą się menopauzą. 

Nietypowe objawy klimakterium 

Nietypowe objawy klimakterium pojawiają się stosunkowo rzadko. Warto jednak je poznać, bo niektóre mogą prowadzić do problemów zdrowotnych. Szybka i prawidłowa diagnoza w tym wypadku będzie kluczem do odzyskania dobrego samopoczucia. 

– Otyłość brzuszna – może nie jest normą, ale niestety potrafi się pojawić i prowadzić do chorób układu krwionośnego. Okres klimakterium sprzyja odkładaniu się dodatkowych kilogramów, dlatego warto w tym czasie bacznie przyglądać się swojej diecie. Czasem ta skłonność do tycia jest pierwszym objawem klimakterium.

– Szumy uszne – słyszane nieprzyjemne dźwięki, które nie pochodzą z otoczenia. Zwykle jest to szum, pisk, rzadziej stukanie.

– Problemy z pamięcią i koncentracją – po pandemii jedno i drugie ciągle nazywamy mgłą covidową, tymczasem to jeden z nietypowych objawów zbliżającej się menopauzy, który wcale nie świadczy o zachorowaniu na Covid.

– Drętwienie rąk i dłoni oraz mrowienie – wiąże się to zarówno z utratą kolagenu w skórze, jak i problemami neurologicznymi.

– Swędzenie skóry – to skutek obniżającego się poziomu estrogenów oraz przesuszenia skóry. W tym czasie trzeba skrupulatnie dbać o prawidłowe nawodnienie organizmu. Warto też stosować odpowiednie kremy i balsamy nawilżające.

– Zespół suchego oka – kolejny negatywny efekt obniżenia poziomu estrogenów. W tym przypadku pomogą krople do oczu i tzw. sztuczne łzy.

Obniżony poziom estrogenów może prowadzić też do nadciśnienia tętniczego, dlatego w okresie klimakterium warto regularnie kontrolować jego stan. 

Jak sobie radzić z klimakterium?

To, że klimakterium wcześniej czy później dotknie każdą kobietę, nie znaczy, że nie jest uciążliwe i można je lekceważyć. Podobnie nie ma sensu powtarzać sobie, że skoro nasze babcie nic z tym nie robiły, to my też nie musimy. 

Przede wszystkim warto w tym czasie położyć większy nacisk na dbałość o siebie. Zdrowa dieta, posiłki o regularnych porach, drzemki, jeśli są potrzebne, relaks po pracy – to niby drobiazgi, ale na pewno ułatwią przebrnięcie przez ten trudny czas. 

Dolegliwości nie warto ukrywać przed rodziną. Wręcz przeciwnie – mąż/partner i dzieci powinni wiedzieć, że kobieta właśnie weszła w okres ochronny, dokładnie tak samo, jak wówczas, gdy była w ciąży. Różnica jest tylko taka, że klimakterium niestety trwa dłużej. 

Koniecznie trzeba skonsultować swoje dolegliwości z lekarzem ginekologiem. Jeśli podejrzenia się potwierdzą, a objawy są bardzo uciążliwe, lekarz może wprowadzić leczenie farmakologiczne lub hormonalną terapię zastępczą. 

Kampania „Hamuj raka! Daj szansę płucom!” w tym roku pod hasłem „Pospolite ruszenie” zwraca uwagę na problem związany z późnym diagnozowaniem nowotworów płuca. Centralnym elementem tej edycji kampanii jest badanie diagnostycznych potrzeb pacjentów. Rak płuca jest w Polsce główną przyczyną zgonów nowotworowych wśród kobiet i mężczyzn. Obecnie rocznie diagnozuje się około 23 tysięcy nowych przypadków zachorowań. Niestety, większość pacjentów dowiaduje się o swojej chorobie zbyt późno.

Tegoroczna edycja kampanii pod hasłem „Pospolite ruszenie” odwołuje się do idei jedności i solidarności, które są nie tylko wyrazem wsparcia dla chorych, ale także niosą im realną pomoc. Opracowane na zlecenie stowarzyszenia Polskie Amazonki Ruch Społeczny badanie skierowane jest do pacjentów, którzy chorują na raka płuca lub są w procesie diagnozy. Ważną rolę w zbieraniu danych pełnią także osoby im towarzyszące – ich bliscy oraz opiekunowie. Pacjenci z wielu różnych przyczyn mogą potrzebować pomocy przy wypełnianiu ankiety. PARS zaprasza więc do „Pospolitego ruszenia” wszystkie osoby, które mają w swoim otoczeniu osoby chorujące na raka płuca i mogą zachęcić je do wzięcia udziału w badaniu. Doświadczenia pacjentów zebrane z całej Polski dadzą obiektywny obraz sytuacji i materiał do wnikliwej analizy, której efekty zostaną następnie zaprezentowane tym, którzy podejmują decyzje o dostępie do diagnostyki i leczenia.

„Jako organizacja działająca na rzecz pacjentów onkologicznych chcemy, aby zgromadzone informacje przyczyniły się do poprawy usług diagnostycznych osób chorych na raka płuca. Od tej wiedzy może zależeć zdrowie kilkudziesięciu tysięcy Polaków rocznie! W tym roku PARS koncentruje się szczególnie na etapie diagnozy” – skomentowała Elżbieta Kozik, prezeska PARS.

Kto i jak powinien zostać diagnozowany?

Rak płuca jest piątą przyczyną zgonów nowotworowych na świecie wśród osób niepalących, podczas gdy u osób palących – przyczyną pierwszą [1]. Wynika z tego, że najbardziej narażona grupa – osoby palące – powinny być objęte szczególną opieką diagnostyczną, np. badaniem przesiewowym. Takie badanie można wykonać w ramach Ogólnopolskiego Programu Wczesnego Wykrywania Raka Płuca za pomocą niskodawkowej tomografii komputerowej. Niestety, wśród lekarzy POZ oraz osób z grup ryzyka nadal istnieje bardzo mała świadomość możliwości skorzystania z tego programu.

Na diagnostykę w kierunku raka płuca powinny zostać skierowane także osoby, które uskarżają się na uporczywy długotrwały kaszel, zauważają zmianę jego charakteru, czują ból w klatce piersiowej lub duszność. Zdecydowanie są to wskazania do dalszych badań, które niestety często zastępowane są… kilkukrotną antybiotykoterapią.

Kluczowym elementem kompletnej i nowoczesnej diagnostyki jest także wykonanie badania molekularnego. Dotyczy to przede wszystkim pacjentów z niedrobnokomórkowym rakiem płuca. Dopiero po przeprowadzeniu diagnostyki molekularnej możliwy jest świadomy wybór najlepszej i najbardziej adekwatnej metody leczenia.

Czy w Polsce raka płuca diagnozujemy w sposób optymalny? Czy chorzy mają dostęp do wszystkich metod postępowania diagnostycznego? Jak długo pacjenci czekają na wyniki? Odpowiedzi zebrane w ramach ankiety kampanii „Pospolite ruszenie. Hamuj raka! Daj szansę płucom!” zostaną zaprezentowane w listopadzie podczas konferencji prasowej zorganizowanej przez PARS.

W ramach kampanii oprócz ankiety badającej diagnostyczne potrzeby pacjentów z rakiem płuca przeprowadzone zostaną webinary, a na kanałach socialmediowych stowarzyszenia PARS pojawią się edukacyjne posty oraz formaty wideo.

Zbieranie ankiet potrwa do 30 września. Link do ankiety: https://ankieteo.pl/s/pospolite_ruszenie. Kampania realizowana jest dzięki współpracy Lung Ambition Alliance. Patronat medialny objął portal zwrotnikraka.pl.

[1] Wyniki za: https://ligawalkizrakiem.pl/images/content/2024/240613-rak-pluca-u-osob-niepalacych/240505_1418-ulotka-vf3a-rak-pluca-u-osob-niepalacych.pdf.

Źródło informacji: Polskie Amazonki Ruch Społeczny