Jak nie poddać się manipulacji? Naucz siebie i nastolatka asertywności
Jak nie poddać się manipulacji to pytanie, którego nastolatki sobie nie zadają, bo… nie czują, że ktoś nimi manipuluje. Jednak nam, dorosłym, dużo łatwiej jest zauważyć, że nasze dziecko poddawane jest naciskom z zewnątrz. Dzięki poniższym sposobom ochronisz siebie i swoje dziecko przed manipulatorami.
Na czym polega manipulacja?
Manipulacja to bardzo subtelne działanie, którego efektem ma być nakłonienie nas do zrobienia czegoś, na co nie mamy ochoty. Manipulator zwykle wykorzystuje słabość swojej ofiary, gra na jej emocjach i słabych stronach, często posuwa się do szantażu emocjonalnego. Bardzo podatne na manipulację są osoby, które nie mają krytycznego spojrzenia i są bardzo ufne – przyjmują na wiarę wszystko, co usłyszą lub przeczytają. Ten sposób manipulacji wykorzystują rozmaite media.
Jak nie poddać się manipulacji?
Naucz się zachowywać dystans
Emocje są złym doradcą i lepiej trzymać je na wodzy. Ocena sytuacji na chłodno nie jest łatwa, ale niezbędna, by nie dać się zmanipulować. Dystans warto zachować także wobec osób, o których wiemy, że nie są jednoznaczne. Jeśli ktoś jest miły dla określonej grupy, a dla innej niemal zawsze złośliwy i przykry, zachodzi uzasadnione podejrzenie, że dopasowuje swoje zachowanie do potencjalnych korzyści, a stąd tylko krok do manipulacji.
Poznaj swoje prawa
Oczywiście trudno znać je wszystkie, bo nawet absolwenci studiów prawniczych specjalizują się w określonych dziedzinach, jednak te najważniejsze trzeba poznać. Manipulatorzy zwykle wykorzystują nieświadomość, wmawiając swoim ofiarom, że coś muszą albo czegoś nie mogą, bo tak nakazuje prawo. Są przy tym niezwykle wiarygodni, potrafią powołać się na konkretne przykłady i… zwykle osiągają, co chcą. Na co dzień warto wiedzieć, co wolno nam w pracy lub na zakupach. Nastolatek powinien wiedzieć, jak przestawiają się jego prawa i obowiązki w szkole, na ulicy, w sklepie, w kontakcie z policją.
Stawiaj granice
Jeśli czujesz, że sytuacja wymyka się spod kontroli, a rozmowa skręca w złym kierunku, nie wahaj się jej przerwać. Zadawaj pytania, oczekuj konkretnych i merytorycznych odpowiedzi. Nie pozwól zalać się potokiem słów, z których nic nie wynika.
Konsekwentnie trzymaj się swoich zasad i naucz tego dziecko. Słowa „nigdy” i „zawsze” w określonych sytuacjach są bardzo pożądane.
Dawaj sobie czas
Masz wątpliwości co do postępowania rozmówcy lub wręcz podejrzewasz, że w brzydki sposób tobą manipuluje? Powiedz STOP. Nie musisz podejmować żadnych decyzji pod wpływem impulsu, dawać odpowiedzi pod naciskiem (muszę to wiedzieć teraz, tak czy nie, to ważne itp.), ulegać natarczywym prośbom. Jeśli nie chcesz czegoś zrobić, a obiektywna sytuacja cię do tego nie zmusza (czyli nie musisz ratować pogorzelców, rozbitków, ofiar powodzi), powiedz, że potrzebujesz czasu, by się rozeznać we własnych możliwościach. Nie ma w tym niczego złego!
Nie wahaj się odmawiać
Są sytuacje, w których po prostu trzeba odmówić, ale rozmówca wykorzystuje wszystkie znane sobie sztuczki, by skłonić cię do podjęcia innej decyzji. Bardzo przydatna w tym momencie jest asertywność. W odmawianiu nie ma niczego złego. Doprawdy nie musisz się dawać wykorzystywać!
Nie daj się wpędzić w poczucie winy
To narzędzie, którym manipulatorzy posługują się niezwykle często. Poczucie winy sprawia, że tracimy grunt pod nogami, łatwo ustępujemy i godzimy się na rzeczy, których absolutnie nie powinniśmy robić. Niestety często rodzice wykorzystują ten mechanizm przeciwko dzieciom (to ja dla ciebie żyły wypruwam…), chcąc zmusić je do określonych zachowań. Nie dziwmy się więc, że skoro działa w domu (bo zwykle działa), to zadziała też poza domem.
Raz na jakiś czas na pewno i ty, i twoje dziecko ulegniecie manipulacji. To normalne, ale niebezpieczne, bo jeśli wpadniesz z tego powodu w poczucie winy, kolejnym razem manipulatorowi pójdzie dużo łatwiej.
Co robić, gdy okaże się, że ktoś tobą manipulował? Przede wszystkim więc zachowaj spokój. Stało się? Trudno, wyciągnij wnioski i idź dalej z podniesioną głową. Następnym razem szybciej wyczujesz podstęp.