Zez u dziecka
Zez u dziecka to stan, który zawsze trapi rodziców. Ten defekt może nie tylko szpecić i obniżać samoocenę dziecka, ale także negatywnie wpływać na jego funkcjonowanie. O ile do pewnego momentu życia malucha zez jest stanem fizjologicznym, tak w innych przypadkach powinien budzić niepokój. Kiedy zez jest normalny, a kiedy należy skonsultować dziecko ze specjalistą?
Co to jest zez (choroba zezowa)?
Zez jest nie tylko defektem urody, ale przede wszystkim chorobą. Polega on na nierównoległym ustawieniu gałek ocznych, z czym związane są różnego rodzaju zaburzenia widzenia jednoocznego i obuocznego. Zez może być jednostronny (na jedno oko), naprzemienny (zezuje raz jedno, raz drugie oko). Może być również zbieżny, rozbieżny, ku dołowi, ku górze, oraz skośny. Specjaliści rozróżniają także zez ukryty, zez jawny towarzyszący, oraz zez jawny nietowarzyszący (porażenny).
Zez u dzieci – przyczyny
Zez u dziecka może wynikać z różnych przyczyn. Najczęściej powodują go nieskorygowane wady wzroku. Może również wynikać z różnych zaburzeń w obrębie gałki ocznej. Należy do nich mi.in.:
- zapalenie błony naczyniowej w konsekwencji np. toksoplazmozy, cytomegalii w trakcie ciąży);
- zaburzenia rozwojowe gałki ocznej, np.: zaćma, przetrwałe hiperplastyczne ciało szkliste, dysplazja siatkówki itp.;
- guzy nowotworowe (siatkówczaki);
- czynniki genetyczne.
Z tego względu dzieci, którym ucieka oko, powinny być pilnie skonsultowane u okulisty, ponieważ problem raczej sam nie przejdzie. Nawet jeśli nie wynika z choroby zagrażającej życiu dziecka, zez u dzieci trzeba leczyć, ponieważ wadliwe ustawienie oka prowadzi do rozwoju niedowidzenia w uciekającym oku. Dzieje się tak, ponieważ mózg ignoruje nieostre obrazy, więc oko, które daje nieostry obraz jest „oszczędzane” jako mniej przydatne i staje się słabsze. Po upływie dłuższego czasu może ostatecznie utrwalić niewłaściwą pozycję i stać się okiem niedowidzącym.
Zez u dziecka – kiedy powinien budzić niepokój?
Zez pojawia się jako nieprawidłowość fizjologiczna u noworodków i niemowląt do pewnego okresu życia. Wynika to z niedojrzałości ośrodkowego układu nerwowego (OUN), przez którą oczy malucha mogą być ustawione nierównolegle. Gdy dziecko kończy 3 miesiąc życia, ma już rozwinięty tzw. odruch fiksacji (patrzenia i wodzenia za przedmiotem), dzięki któremu mózg składa niezależne obrazy z obu oczu w całość. Oczy ustawiają się równolegle i nie zezują. Jeśli po ukończeniu przez dziecko 3 miesiąca życia nadal pojawia się zez, należy jak najszybciej skorzystać z diagnostyki okulistycznej.
Zez u dziecka – diagnostyka i leczenie
Im szybciej dziecko trafi do specjalisty, tym większe szanse na skuteczne działanie i przywodzenie pełnej sprawności w oku. Niestety współpraca malucha i specjalisty rzadko bywa bezproblemowa. Dzieci nie rozumieją, co się z nimi w chwili badania dzieje, odczuwają dyskomfort, strach, często płaczą i uniemożliwiają przeprowadzenie badania. Mimo tych niewątpliwych utrudnień warto poddać malucha proponowanym badaniom. Najlepiej wybrać się do okulisty dziecięcego, który doskonale zna potrzeby najmłodszych pacjentów. Poza tym specjalista wykorzystuje dedykowane dzieciom metody badań, a także posiada specjalistyczny sprzęt, dostosowany do potrzeb najmłodszych. Jednymi z wielu dostępnych metod diagnozowania zeza są: test Hirschberga, test Krimskiego, test naprzemiennego zasłaniania oczu, test Muchy, Motyla, TNO, Langa.
Zez u dzieci leczony jest przede wszystkim odpowiednio dobranymi okularami lub soczewkami. Dokładna metoda leczenia zeza dobierana jest indywidualnie do wieku i przypadku. U wielu dzieci samo noszenie okularów jest wystarczającym działaniem leczącym zeza. Jeśli leczenie zachowawcze zawiedzie, pozostaje przeprowadzenie operacji w znieczuleniu ogólnym.
O przebiegu wizyty z małym dzieckiem u okulisty przeczytasz w artykule Zezowate szczęście.