Przedwczesna menopauza to problem, który dotyka kobiety jeszcze przed ukończeniem 40 roku życia. Co prawda menopauza jest naturalnym procesem, który toczy się w kobiecym organizmie, ale powinna nadejść w odpowiednim dla niej czasie. Czym dokładnie jest przedwczesna menopauza, jakie objawy powoduje i jak wygląda leczenie w tym przypadku?

Menopauza a przedwczesna menopauza 

Zazwyczaj menopauza rozpoczyna się po ukończeniu 45. roku życia i trwa kilka lat (nawet 10 i więcej). W efekcie wygaszenia czynności jajników z czasem dochodzi do zatrzymania menstruacji oraz utracenia zdolności prokreacyjnych. Szacuje się, że ostatnia miesiączka u statystycznej Polki pojawia się ok. 52 roku życia. 

Zdarza się jednak, że menopauza pojawia się u kobiety znacznie wcześniej, niż w czwartej dekadzie życia. Medycynie znane są nie tak rzadkie przypadki 30-latek, a nawet 20-latek, u których pojawiła się przedwczesna menopauza. Taki stan nie jest naturalny i prowadzi do  skrócenia nawet o kilkanaście lat okresu płodności. Wystąpienie objawów zbyt wczesnego przekwitania zawsze wymaga konsultacji z lekarzem ginekologiem. 

Przedwczesna menopauza przyczyny

Nic nie dzieje się bez przyczyny. Również przedwczesna menopauza może zostać wywołana przez różne czynniki. Do najczęstszych należą:

• predyspozycje genetyczne – jeśli mama lub babcia kobiety przeszła przedwczesną menopauzę, ryzyko wzrasta;
• choroby autoimmunologiczne, które zaburzają funkcjonowanie układu odpornościwego;
• nowotwory jajników – stosowana w ich leczeniu radio- i chemioterapia niszczy bezpowrotnie tkanki, zmienia także ich DNA;
• usunięcie jajników i usunięcie macicy – w ich przypadku następuje brak możliwości produkcji hormonów płciowych.

Przedwczesna menopauza – objawy

Przedwczesna menopauza powoduje objawy takie, jak menopauza o czasie. Zaobserwowanie ich przed 40 rokiem życia powinno skłonić kobietę do konsultacji z lekarzem ginekologiem.

Zaburzenia miesiączkowania

Przedwczesna menopauza powoduje różne objawy, w tym prowadzi do zaburzeń w częstotliwości, długości i obfitości krwawień miesięcznych. Nieuzasadnione wydłużenie lub skrócenie cykli miesiączkowych, wymaga konsultacji ginekologicznej, by wykryć ewentualne podłoże chorobowe tych zaburzeń. 

Problemy z płodnością

Zbyt wczesna menopauza powoduje zmniejszanie się ilości progesteronu i estrogenów w organizmie, co jest przyczyną częstszych cykli bezowulacyjnych, przy zachowaniu krwawień miesięcznych. A to zmniejsza szansę na poczęcie dziecka. 

Suchość pochwy 

Przedwczesna menopauza wpływa na zmniejszenie grubości błony śluzowej pochwy oraz powoduje problemy z jej suchością. To z kolei może sprawiać kobiecie ból podczas zbliżenia, a to nie wpływa dobrze na libido.  

Nadmierna potliwość i uderzenia gorąca

Coraz niższy poziom estrogenów wpływa na zaburzenie kontroli temperatury ciała, co powoduje nadpotliwość i owiane złą sławą uderzenia gorąca (uderzenia krwi do głowy).

Kołatanie serca

Zbyt wczesna menopauza, podobnie jak menopauza o czasie, powoduje zmniejszenie produkcji estradiolu (hormonu) który kojarzony jest z działaniem ochronnym na serce. Z tego względu kobieta może skarżyć się na częste odczuwanie kołatania serca i wyższe ciśnienie tętnicze.

Tycie

Przedwczesna menopauza bywa bezlitosna dla sylwetki. Gdy na skutek mniejszej aktywności jajników zmniejsza się ilość estrogenów i progesteronu, rośnie poziom androgenów w kobiecym organizmie. Androgeny, czyli męskie hormony sprzyjają odkładaniu się tkanki tłuszczowej pod skórą oraz wokół narządów (otyłość brzuszna). Organizm zaczyna na zapas gromadzić tkankę tłuszczową, ponieważ ona, poza jajnikami, potrafi wytwarzać estrogeny. 

Suchość skóry

Suchość skóry to kolejny problem, który może powodować przedwczesna menopauza. Gdy spada poziom estrogenów, spada także szybkość podziałów komórkowych w skórze. Niedobór estrogenów zaburza także syntezę elastyny, kolagenu, elastyny, lipidów, czy kwasu hialuronowego. A to powoduje, że skóra staje się sucha, następnie też cieńsza, podatna na szybsze powstawanie zmarszczek.

Wahania nastrojów i problem z pamięcią

Wahania hormonalne, jakie powoduje przedwczesna menopauza, fatalnie wpływają na kobiece samopoczucie. Dodatkowo pojawia się problem z pamięcią, koncentracją i nauką nowych rzeczy, za co odpowiada spadek poziomu estrogenów.

Problemy ze snem

Niedobór progesteronu, który wykazuje działanie uspokajające i przeciwlękowe, ma wpływ na obniżone samopoczucie i gorszą jakość snu. Poza tym dokuczliwe nocne poty, które wybudzają kobiety, fatalnie odbijają się samopoczuciu rano.

Przedwczesna menopauza – leczenie

W przypadku pojawienia się kilku z powyższych objawów, należy udać się specjalisty. Ginekolog, poza wykonaniem USG jamy brzusznej, USG przezpochowowego i cytologii, zleci badania hormonalne: poziom estrogenów, progesteronu i hormonu FSH  (folikulotropowego). 

Po potwierdzeniu diagnozy, specjalista powinien dobrać odpowiednie leczenie, aby pomóc zachować płodność i zwiększyć szansę na posiadanie dzieci, jeśli o takich kobieta marzy. Jest to ważne, ponieważ przedwczesna menopauza – nie licząc niepłodności – zwiększa ryzyko wystąpienia osteoporozy, zakrzepicy, skłonności do żylaków, chorób układu krążenia oraz infekcji układu moczowo-płciowego. 

Leczenie opiera się na terapii hormonalnej, która uzupełnia niedobory hormonów. Ponieważ terapia hormonalna może nieść pewne ryzyko powikłań, decyzja powinna być podjęta w oparciu o indywidualny przypadek pacjentki. 

źródło: zdrowie.wprost.pl ,www.gyncentrum.pl 

Czego nauczyć dziecko, by wyrosło na mądrego i samodzielnego człowieka? Takiego, który potrafi  zadbać zarówno o siebie, jak i swoich bliskich, czy otaczający świat. Co wpoić dziecku, by poradziło sobie bez mamy i taty u boku?

Odpowiedzi na te pytania można udzielić wiele, wszak umiejętności i wiedzy, dzieciaki muszą przyswoić całkiem sporo, zanim dorosną i będą gotowe opuścić swe rodzinne gniazda. Chciałabym jednak skupić się tutaj na kilku aspektach, a właściwie na umiejętnościach, które powinny (przynajmniej częściowo) posiadać dzieci już w wieku wczesnoszkolnym.

No więc czego nauczyć dziecko, poczynając od pierwszych lat jego życia?

Na początek weźmy na tapetę 7 cech i  umiejętności, które ułatwią życie dziecku:

1. Samodzielność

Czytałam gdzieś niedawno (zresztą nie pierwszy raz), że dzieci w wieku wczesnoszkolnym, a nawet i przedszkolnym potrafią doskonale obsługiwać smartfony, czy tablety, a nie potrafią np. same się ubrać lub przygotować sobie prostego śniadania – jak choćby zwykłej kanapki. Brzmi to przerażająco, prawda? Dlatego priorytetem w wychowywaniu dziecka, powinno być nauczenie go samodzielności. Począwszy od jedzenia, zamiast karmienia, przez ubieranie się, kąpanie i sprzątanie np. zabawek, po pakowanie plecaka do szkoły czy odrabianie lekcji – słyszałam już o rodzicach, którzy wykonują za swoje dzieci prace plastyczne lub rozwiązują jakieś zadania, bo tak jest ładniej, lepiej i szybciej… Sęk w tym, że to do niczego dobrego nie prowadzi!

2. Dbanie o porządek

Każde dziecko, od najmłodszych lat powinno przyzwyczajać  się do utrzymywania wokół siebie porządku i sprzątania po sobie. Na początek kilkulatek niech ogarnia własne zabawki, po skończonej zabawie. Później stopniowo niech próbuje sprzątać swój pokój, wynosić naczynia do kuchni po zjedzonym posiłku, wkładać je do zmywarki. Analogicznie po kąpieli może wynosić brudne ubrania do prania, odpowiednio je segregując np. na jasne i ciemne. W dalszym etapie może ścierać kurze i  odkurzać podłogi. Sami dobrze wiecie, ile pracy jest w każdym domu. Ważne by dzieci były tego świadome i wyrastały w poczuciu, że mama, ani tata nie są ich służącymi i że samo się nic nie zrobi.

3. Zdrowe odżywianie i nawadnianie organizmu

W myśl powiedzenia „czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci” powinniśmy sporo uwagi poświęcić tematowi zdrowego odżywiania. To od nas w dużej mierze zależy to, jak będzie w przyszłości wyglądać dieta naszych dzieci, a co za tym idzie ich kondycja fizyczna i stan zdrowia. Od samego początku, to znaczy od momentu rozszerzania diety niemowlaka, warto serwować maluchom kolorowe posiłki, bogate w warzywa i owoce. Można zachęcać je do próbowania nowości nie tylko poprzez wygląd, czy zapach danego jedzenia, ale również poprzez sposób podania, wykorzystując do tego odpowiednie naczynia. Ładne, kolorowe, z wizerunkami zwierzątek czy ulubionych bohaterów z bajek: talerzyki, miseczki i sztućce – wbrew pozorom odgrywają dużą rolę w zachęcaniu dziecka do (samodzielnego) kosztowania i jedzenia.

Znam to doskonale na przykładzie moich dzieci, które uwielbiają wybierać, na jakim talerzyku lub którym widelcem będą dzisiaj jeść. Mało tego! Zdarzają się nawet małe awantury, jeśli się pomylę i nałożę posiłek do nieodpowiedniego naczynia 😉

Nie zapominajcie też o wpajaniu dzieciom nawyku picia dużej ilości wody. Tak jak w przypadku posiłków, możecie korzystać do woli z różnorakich atrakcyjnych dla oka naczyń, czyli kubeczków, butelek bądź bidonów – szeroką ofertę akcesoriów dla dzieci do jedzenia oraz picia (i nie tylko) znajdziecie na stronie www.bamboli.pl

4. Przyrządzanie prostych posiłków i zabawa w gotowanie

Zapraszajcie swoje dzieciaki do kuchni, nawet jeśli mają raptem kilka lat. Niech bacznie przyglądają się temu, co robicie, pozwólcie im kosztować, jeśli będą chciały i w miarę możliwości pomagać w przygotowaniu posiłków. Z biegiem czasu pozwalajcie im na więcej samodzielności i zachęcajcie do tego, by próbowały własnoręcznie przygotować sobie chociażby prostą kanapkę, czy płatki z jogurtem. Obojętnie, ważne natomiast jest to, by dziecko uczyło się gotowania (choć to oczywiście jest duże słowo) i umiało samo sobie przygotować na początek śniadanie lub kolację, a z biegiem lat może i nawet łatwy obiad?  Takie umiejętności ułatwią życie po pierwsze rodzicom, a po drugie samym dzieciakom. Szczególnie w przyszłości.

Małe dzieci poza zapraszaniem do kuchni i obserwowaniem tego, co robią dorośli, warto zachęcić również do wspólnej zabawy w gotowanie – co zresztą uwielbiają! A ponieważ aktualnie można dzieciaki wyposażyć niemal we wszystkie akcesoria, których używają dorośli, począwszy od garnków, przez miksery, tostery, ekspresy do kawy, aż po kuchnie z mikrofalówkami i płytami grzewczymi, zabawa jest niezwykle fascynująca!
Znam to z autopsji, bowiem moje dzieciaki, od najmłodszego – dwulatka, po najstarszego – dziewięciolatka, bardzo lubią przeistaczać się w szefów kuchni i serwować mi różne filcowe lub drewniane smakołyki 😉

5. Dbać o środowisko

Nie da się ukryć, że żyjemy w trudnych czasach. W takich gdzie bardziej liczą się pieniądze niż zdrowie ludzi czy zwierząt, a także kondycja otaczającego nas świata przyrody. Zatem ucz swoje dziecko od najmłodszych lat dbać o środowisko. Segregujcie razem śmieci, oszczędzajcie wodę, ograniczajcie zużycie plastiku, róbcie zakupy z głową, by nie marnować między innymi jedzenia. Troszczcie się o okoliczne zwierzęta oraz rośliny, np. budując razem karmniki i wodopoje lub sadząc rośliny przyciągające pszczoły, którym grozi wyginięcie. To wszystko są proste czynności/nawyki, które można wpajać już przedszkolakom i które mogą wpłynąć pozytywnie na przyrodę, a co za tym idzie na nasze życie.

6. Spędzać aktywnie czas, z dala od telefonów i telewizji

Ucz dziecko od najmłodszych lat spędzać aktywnie czas, dając mu oczywiście przy tym dobry przykład z góry. Wychodźcie razem każdego dnia przynajmniej na krótki spacer. W miarę możliwości uprawiajcie jakieś sporty: jeździjcie na rowerze, grajcie w piłkę, gimnastykujcie się lub po prostu tańczcie do ulubionej muzyki w domowym zaciszu. Każda forma ruchu jest dobra, a powtarzana regularnie wchodzi w nawyk, który zaowocuje w przyszłości (w dorosłym życiu).

7. Zarządzać finansami (kieszonkowym) i planować

Umiejętność planowania zarówno zadań do wykonania, jak i (miesięcznych) wydatków, a co za tym idzie zakupów, to bardzo przydatna cecha w życiu dorosłego człowieka. Zachęcaj więc dziecko możliwie często do tego, by organizowało swój czas – potrafiło wydzielić porę na obowiązki (np. naukę) oraz przyjemności. Wspólnie przygotowujcie listę zakupów, a potem bazując na tym doświadczeniu, niech dziecko próbuje zarządzać własnymi pieniędzmi, które dostaje np. w ramach kieszonkowego. 

Zupa z pokrzywy – brzmi dziwnie? Być może, ale wierzcie mi na słowo, że warto ten jeden raz się przełamać i spróbować właśnie zupy z pokrzywy.

Mając do dyspozycji zieleń wokół mojego domu, nie mogłam odpuścić sobie wycieczki w poszukiwaniu młodej pokrzywy, którą najlepiej zbierać mniej więcej od kwietnia do połowy maja. Później, gdy zakwitnie, nie będzie już tak smaczna i tak bogata w substancje odżywcze. 

Fot. Pokrzywa

Na zbiór zabrałam gumowe rękawiczki i nożyczki, oraz materiałowy worek, by wygodnie przenieść rośliny do domu. Mimo środków ostrożności, nie udało mi się uniknąć oparzeń, ale jak mawiała moja babcia, to dla zdrowotności. Pokrzywy polecam zbierać w miejscach z dala od dróg. Należy ciąć je po kilka listków od góry – ja tnę ją na wysokości 3-4 “pięterek” od czubka. Zbieram listki najmłodsze i oczywiście zdrowe.

W domu stwierdziłam, że zebraną pokrzywą zapełniłam durszlak ilością na dwa obiady. Mniej więcej policzyłam, że do durszlaka weszło ok. 8 porządnych garści pokrzywy, z czego 4 wykorzystałam do zupy, a drugie tyle zamroziłam na kolejny raz. Mając już pod ręką najważniejszy składnik, wzięłam się za robotę. 

Zupa z pokrzywy – składniki i przygotowanie

Kremową zupę z pokrzywy przygotowałam tak, jak szykuję inne zupy – kremy. Można robić ją z zamkniętymi oczami, ponieważ zupa jest śmiesznie prosta do przyrządzenia. Jedyne czego potrzebowałam, to informacji, ile przeciętnie do zupy potrzeba pokrzywy, bo ani niedobór, ani przesada nie pozwolą uzyskać najlepszego smaku.

Fot. Pokrzywa

Zupa krem z pokrzywy. Składniki:

• 4 duże garście umytych listków pokrzywy (ok 100 g),
• 4 duże ziemniaki, (lub więcej, jeśli lubicie bardziej sycące zupy)
• 1 duża cebula,
• 2 ząbki czosnku,
• sól, 
• pieprz,
• 1,5 litra bulionu warzywnego (może być też rosół z dnia poprzedniego),
• 1 łyżka masła,
• odrobina oleju,
• pół kubeczka małego jogurtu lub duża łyżka kwaśnej śmietany, jeśli ktoś lubi.

Składniki na grzanki:

• chleb pszenny lub żytni – wybrałam żytni na zakwasie,
• odrobina oleju, soli i czosnku.

Zupa z pokrzywy – przygotowanie:

1. Pokrzywę płuczę porządnie w komorze zlewu i odrywam listki od łodyżek. Płuczę listki ponownie na durszlaku.
2. Cebulę pozbawiam łupin i drobno szatkuję. Czosnek obieram i przeciskam przez praskę. Odrobinę czosnku odkładam do grzanek.
3. Ziemniaki obieram i kroję w kostkę. 
4. Do garnka wrzucam łyżkę masła i gdy się rozgrzeje, smażę cebulę. Gdy zmięknie, dodaję kawałki ziemniaków i jeszcze chwilę podsmażam.
5. Zalewam to rosołem (lub bulionem), gotuję wszystko ok 10 minut, aż ziemniaki zmiękną, ale nie będą się rozpadać.
6. Dodaję pokrzywę i gotuję jeszcze 5 minut.
7. Zupę rozdrabniam blenderem na gładką masę. Doprawiam solą i pieprzem, jeśli trzeba, dodaję odrobinę czosnku i pół małego kubeczka jogurtu naturalnego.
8. W międzyczasie szykuję grzanki: 

Fot. Chleb razowy na grzanki

• patelnię rozgrzewam bez tłuszczu,
• do miseczki wlewam kilka kropel oleju i dorzucam rozgnieciony w prasce czosnek. Oleju nie może być dużo, by chleb go nie chłonął.  
• kroję w kostkę chleb, dorzucam go do oleju z czosnkiem i mieszam.
• na rozgrzaną patelnię wrzucam pieczywo od razu po przygotowaniu. 
• przypiekając, obracam koteczki chleba tak, by z każdej strony się przyrumieniły.

      9. Gorącą zupę nakładam na talerze i posypuję grzankami. 

Fot. Zupa z pokrzywy

I tyle. A w efekcie mam pyszną, lekką i zdrową zupę. Przypomnę tylko, że pokrzywa obfituje  w witaminy witaminy A, K, B2, B5, B6, C, zawiera składniki mineralne takie jak: magnez, potas, fosfor, wapń, cynk, żelazo, jod, krzem i sód. Nie brakuje w niej również kwasów organicznych (kwas mrówkowy, glikolowy, glicerolowy), karotenoidów, fitosteroli, chlorofilu, serotoniny i histaminy. Teraz jest najlepszy czas na jej zbiór, więc tym bardziej zachęcam Was do przygotowania ze świeżych listków odżywczej zupy z pokrzywy. 

Więcej o pokrzywie przeczytacie w innym wpisie na blogu.

P.S. Dostałam już kilka pytań o smak pokrzywy i muszę przyznać, że nie wiem, do czego mogę go porównać. Na pewno – w przeciwieństwie do świeżej – gotowana pokrzywa jest bardzo przyjemna i delikatna, może nawet słodkawa. Mnie zupa z pokrzywy smakiem przypominała nieco zupę krem z cukinii, co zapewne spotęgowała obecna w obu przepisach podsmażona cebulka i ziemniaki. Na pewno nie smakuje pokrzywą lub trawą 😉 Tym bardziej musicie jej spróbować!